Grote meerderheid van de Belgen wil bedrijven verplichten om minder uit te stoten

Bijna twee op de drie Belgen vindt ook dat banken verantwoordelijk moeten gesteld worden voor schendingen van de mensenrechten en de klimaat- en milieuschade door bedrijven waar zij in investeren of geld aan lenen.

Een meerderheid vindt bovendien dat personen die getroffen worden door de gevolgen van de klimaatverandering gemakkelijker bedrijven die grote hoeveelheden broeikasgassen uitstoten voor de rechter moeten kunnen dagen.

“Het draagvlak voor een ambitieuze zorgplichtwet is groot. De nodige voorstellen liggen op tafel. Politici moeten nu doorzetten”, klinkt het bij 11.11.11.

Zorgplichtwetgeving

Het concept van de zorgplicht is niet nieuw. Al in 2011 schreven de Verenigde Naties richtlijnen uit om bedrijven mensenrechten en milieunormen te doen respecteren. Alleen hebben nog maar bitter weinig lidstaten ze in bindende regels gegoten.

Zorgplichtwetgeving verplicht bedrijven en financiële instellingen om de schade die hun activiteiten toebrengen aan milieu en mensenrechten te monitoren en te voorkomen. Ondernemingen moeten dus mogelijke schendingen in hun volledige productieketen opsporen en verhelpen. Ze zijn in principe ook aansprakelijk, slachtoffers van bedrijfsactiviteiten moeten het bedrijf in kwestie dus kunnen aanklagen.

De wetgeving moet voorkomen dat onze kleren gemaakt worden door kindarbeiders in Bangladesh, of dat ons rundvlees bijdraagt aan de ontbossing van het Amazonewoud. Frankrijk heeft zo’n uitgebreide zorgplichtwet, en sindsdien zijn er al verschillende spraakmakende rechtszaken geweest tegen Franse multinationals.

Lobbymachine

Ook op Europees vlak ligt zorgplichtwetgeving op tafel. Middenveldorganisaties waarschuwen echter dat de bedrijfswereld volop aan het lobbyen is om een aanvankelijk ambitieus voorstel af te zwakken.

Zo stelt de ECCJ, de Europese koepelorganisatie voor duurzaam ondernemen, dat financiële instellingen al minstens 100 miljoen uitgegeven hebben om bij de EU te lobbyen tegen het voorstel. Sommige lidstaten hebben al gelobbyd om de financiële sector of wapenmakers uit te sluiten van de toekomstige zorgplichtwet van de EU.

“De lobbymachine achter de schermen staat haaks op het grote draagvlak dat er is. Mensen pikken het niet meer dat de winst van enkelen ten koste gaat van mens en natuur”, zegt Femmy Thewissen, beleidsmedewerker economische rechtvaardigheid bij 11.11.11. “Van het protest tegen de mensenrechtensituatie van het WK Voetbal in Qatar tot de ‘fuck the future award’ die BNP Paribas onlangs mocht ontvangen: er is een brede tegenbeweging op gang.”

Op 24 en 25 april wordt de tekst van het wetsvoorstel besproken in het Europees Parlement, een stemming over een finale tekst volgt in de plenaire vergadering eind mei.