2022 bracht niet alleen klimaatmiserie: vijf hoopgevende doorbraken voor het milieu

Op het eerste gezicht was 2022 vooral het jaar van extreem weer, van de 100 miljard dollar schade door orkaan Ian tot maandenlange overstromingen in Pakistan. De wereld kende dit jaar maar liefst tien klimaatrampen met een schade van  meer dan 3 miljard dollar. Tegelijk neemt de plasticvervuiling sterk toe en verdwijnen dier- en plantensoorten aan een alarmerend tempo.

Maar het was gelukkig niet allemaal kommer en kwel dit jaar. Dit zijn vijf redenen waarom 2022 ook op een positieve manier in de geschiedenisboeken kan komen.

VS zetten klimaatplannen door

Na meer dan een jaar van onderhandelen slaagde de Amerikaanse president Joe Biden er in de zomer eindelijk in om een meerderheid achter zijn klimaatagenda te scharen. Vooral het hardnekkige verzet van senator Joe Manchin had de agenda maandenlang vertraagd.

Maar in augustus was de zogenaamde “Inflation Reduction Act” een feit, met 370 miljard dollar aan groene investeringen in onder meer hernieuwbare energie en schone waterstoftechnologie. De wet zou de Amerikaanse uitstoot met 40 procent kunnen doen dalen tegen 2030. De wet is ook internationaal een belangrijk signaal dat de VS zijn klimaatafspraken wil nakomen.

Records voor schone energie

Schone energiebronnen braken zowat alle records in 2022, onder meer door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die daarop volgde.

Europa moest snel op zoek naar vervanging voor Russisch gas, en dat is te zien in de cijfers. Zo groeide de capaciteit aan zonne-energie met maar liefst een kwart in het voorbije jaar.

En dat verhaal beperkt zich niet tot Europa: China, de Verenigde Staten en India hebben allemaal grote stappen gezet om hun energievoorziening op te schonen.

Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) vormt de huidige energiecrisis zelfs een “historisch kantelpunt”. Hernieuwbare energie groeit nu wereldwijd zo snel dat ze tegen 2025 al de grootste bron van elektriciteit kan zijn, zegt de IEA.

Internationaal akkoord om natuur te beschermen

De wereld hoopte op een internationaal akkoord dat voor biodiversiteit even baanbrekend zou zijn als het Akkoord van Parijs uit 2015 voor het klimaat is gebleken. Maar naarmate het jaar vorderde, zag het er steeds minder goed uit. Door de pandemie moest de top uitwijken van China naar Canada, er daagden nauwelijks staatshoofden op, en enkele dagen voor het einde zaten de gesprekken in een diepe impasse.

Maar op de valreep bereikten 195 landen dan toch een verrassend akkoord om de teloorgang van dier- en plantensoorten een halt toe te roepen. Daarvoor beloven ze 30 procent van de aarde te beschermen tegen 2030, naast een halvering van de voedselverspilling en een internationaal fonds om dat te financieren.

Het akkoord komt niets te vroeg: uit een rapport van het Wereldnatuurfonds blijkt dat de wereld in de voorbije halve eeuw bijna 70 procent van de wilde dieren is verloren, en dat dat percentage nog hoger ligt bij waterdieren.

Hoop voor het Amazonewoud

Onder het bewind van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro was de ontbossing in het Braziliaanse Amazonewoud en de Cerrado-graslanden de voorbije jaren toegenomen tot het hoogste niveau in vijftien jaar. De hele wereld keek dan ook reikhalzend uit naar de Braziliaanse presidentsverkiezingen in oktober.

In die verkiezingen moest Bolsonaro nipt de duimen leggen tegen ex-president Lula da Silva, die in zijn campagne had beloofd om de vernieling van het Amazonewoud te stoppen. Lula dook enkele weken later op tijdens de Klimaattop in Egypte en werd er als een rockster ontvangen. Hij beloofde er van de strijd tegen de klimaatverandering een speerpunt te maken in zijn beleid, en alles te doen wat nodig is om de ontbossing tot nul te herleiden.

Geld voor klimaatschade

De klimaattop in Egypte leverde overigens geen grote stappen op wat betreft uitstootreducties of de uitfasering van fossiele brandstoffen. Toch werd er een historisch akkoord bereikt over “loss and damage”, hulp aan landen die getroffen worden door de gevolgen van de klimaatverandering.

Dat het thema officieel besproken werd op een klimaattop, was op zich al baanbrekend: vorig jaar op de Klimaattop in Glasgow haalde de kwestie niet eens de agenda. Maar in Egypte deed de Europese Unie onder groeiende internationale druk een voorstel om de patstelling te doorbreken, en de VS gingen ermee akkoord.

Er komt nu een schadefonds dat de meest getroffen landen moet bijstaan. De details – wie betaalt en wie profiteert – worden pas volgend jaar uitgewerkt op de volgende klimaattop.