Gevaren voor biodiversiteit in kaart gebracht: “Amfibieën grootste kans op uitsterven”

Volgens de onderzoekers is de dreiging van soortensterfte het grootst voor amfibieën. Landbouw blijkt de grootste boosdoener: op 44 procent van het aardoppervlak vormt dat een reëel gevaar voor de koudbloedige wezens. 

Voor vogels en zoogdieren zijn jacht en stroperij de grootste perikelen. Die zijn voor deze dieren de voornaamste bedreigingen op respectievelijk 50 en 73 procent van het aardoppervlak.

Blinde vlek

Dat diersoorten verdwijnen aan een ontstellend tempo is bekend. Volgens het Wereldnatuurfonds is ook de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen met 68 procent afgenomen.  

Informatie over hoe biodiversiteitsverlies verschilt per regio is echter beperkt. Dit onderzoek heeft als doel die blinde vlek te helpen wegwerken, zodat beleidsmakers natuurbehoud beter kunnen afstemmen op de lokale context.

De studie onderzocht de zes belangrijkste bedreigingen voor alle amfibieën, vogels en zoogdieren die op het land leven: landbouw, de jacht en de stroperij, houtkap, milieuvervuiling, invasieve soorten en klimaatverandering. 

Zes ecologische bedreigingen

De onderzoekers gebruikten de rode lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) over de specifieke bedreigingen voor 23.271 soorten landdieren. 

Die gegevens werden in wereldkaarten gegoten waarop te zien is waar de zes bedreigingen het grootst zijn voor welke dieren. 

Zo werd duidelijk dat er grote continentale gebieden zijn waar amfibieën, vogels en zoogdieren meer dan 50 procent kans hebben om getroffen te worden door een van de zes ecologische bedreigingen. 

Er zijn ook gebieden waar de zes bedreigingen samenkomen. Zo is er een hoog risico dat diersoorten getroffen worden door al deze gevaren in Zuidoost-Azië - vooral op de eilanden Borneo en Sumatra - en in Madagaskar.  

In Europa staan vooral de amfibieën onder druk door een perfecte storm van landbouw, invasieve soorten en milieuvervuiling. In de poolgebieden, de oostkust van Australië en Zuid-Afrika heeft klimaatverandering de grootste impact, vooral op vogelsoorten. 

Cruciale VN-top

“We worden geconfronteerd met een wereldwijde natuurcrisis en de komende tien jaar worden cruciaal om doortastende maatregelen te nemen om biodiversiteitsverlies tegen te gaan”, zegt Mike Harfoot, een van de twee hoofdauteurs van het onderzoek. “Deze informatie kan besluitvormers op verschillende niveaus helpen om te bepalen waar bepaalde maatregelen de beste resultaten kunnen opleveren voor mens en planeet.”

Het onderzoek werd maandag gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature and Ecology. Het verschijnt in de aanloop naar een cruciale VN-biodiversiteitsconferentie in het Chinese Kunming. 

Naar verwachting zullen ongeveer 195 landen het daar eens raken over een nieuw mondiaal pact om de planten, dieren en ecosystemen van onze planeet te beschermen. Qua schaal en ambitie is dit vergelijkbaar met het klimaatakkoord van Parijs.

De biodiversiteitstop werd al drie keer uitgesteld vanwege de pandemie. In oktober gaat ze alsnog online van start.