Hoe de paashaas verantwoordelijk is voor de achteruitgang van Afrikaanse bossen

De voorbije twee decennia was bijna de helft (45 procent) van de ontbossing in Ivoorkust een rechtstreeks gevolg van ongecontroleerde cacaoteelt, stelt de studie die dinsdag werd gepubliceerd in Environmental Research Letters. 

De toeleveringsketen van onze cacao is grotendeels ondoorzichtig. De wetenschappers van de Waalse universiteit probeerden de cacao van boer tot paasei te traceren. Ze moesten echter vaststellen dat slechts 45 procent van de cacao-uitvoer van Ivoorkust, ’s werelds grootste producent, kon worden herleid tot de boerencoöperaties. 

De oorsprong van de overige 55 procent viel niet na te gaan, omdat de cacaohandelaren indirect inkopen bij tussenpersonen of geen informatie verstrekken over hun leveranciers.

Armoede en ontbossing

Dat gebrek aan transparantie vertaalt zich onder meer in ongereguleerde lonen en onethische bedrijfspraktijken. Cacaoboeren zijn vaak zeer arm, ondanks hun zeer gegeerd product. De sector wordt verder gelinkt aan kinderarbeid en illegale ontbossing. 

Volgens de studie hebben cacaoplantages in Ivoorkust tussen 2000 en 2019 bijna 2,4 miljoen hectare bos vervangen. In 2019 bevond een kwart van de cacaoplantages zich bovendien in beschermde natuurgebieden, wat wijst op een zwakke handhaving van de wetten om bossen te beschermen.

Zowat alle grote chocoladefabrikanten hebben zich geëngageerd om ontbossing tegen te gaan, maar als ze niet weten waar hun cacao juist vandaan komt zijn dat loze beloftes. Omdat de grondstof vaak niet verder dan de handelaren (traders) kan worden getraceerd, lopen ze allemaal risico om cacao gewonnen uit ontbossing te importeren. 

Als 's werelds grootste consumenten van chocolade dragen Europeanen ongewild bij aan de ontbossing in West-Afrika, aldus de studie.

Dieper graven

“Pasen is een van de drukste tijden van het jaar voor de chocolade-industrie, die haar producten steeds vaker aan de consument verkoopt als ‘ethisch’ of ‘duurzaam’. Maar door de uiterst beperkte traceerbaarheid in de industrie worden de consumenten niet geïnformeerd over de oorsprong van hun chocolade en de belangrijke duurzaamheidskwesties die daarmee gepaard gaan”, zegt Cécile Renier die het onderzoek leidde. 

Op die manier heeft Ivoorkust op 60 jaar tijd meer dan 80 procent van zijn bossen verloren. Volgens de onderzoekers bedreigt de cacaoteelt nu ook de bossen van buurland Liberia. Chocoladefabrikanten moeten volgens Renier verder kijken dan hun eigen toeleveringsketens tot de oorsprong van de cacaoboon. 

“Verbetering van de transparantie en traceerbaarheid in de toeleveringsketen is noodzakelijk, maar zal niet volstaan om de ontbossing te stoppen. De sector moet investeren in initiatieven op niveau van de boeren, waarbij producenten worden gesteund en de bossen effectief worden beschermd”, aldus Renier.