Klimaatbeweging werkt aan comeback, het vizier strak op gas gericht

De schoolstakingen en de massabetogingen, die de opwarming van de aarde bovenaan de agenda duwde voor de pandemie, zullen de komende weken hernemen. 

De grassroots-beweging Extinction Rebbellion heeft bekend gemaakt dat het twee weken lang actie zal voeren tegen nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen, volgende maand in Londen. 

Intussen hebben de studenten van Fridays For Future opgeroepen tot een wereldwijde schoolstaking op 24 september. Op die dag zullen wereldleiders op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hun klimaatplannen bespreken.

“Een vloedgolf aan acties”

“Wereldburgers staan aan de vooravond van een vloedgolf aan acties die zullen culmineren in de klimaatconferentie van Glasgow (Cop26)”, zegt Asad Rehman, een woordvoerder van de Cop26-coalitie. Dat is een koepelorganisatie van vakbonden, hulporganisaties, groene en religieuze groepen die opkomen voor klimaatrechtvaardigheid.

Een wereldwijde protestdag voor klimaatgelijkheid zal plaatsvinden op 6 november, tijdens de Cop26-top, voegt Rehman eraan toe. 

Coronabeperkingen en groene reisprincipes zullen sommige activisten er echter van weerhouden naar de hoofddemonstratie in Glasgow te reizen.

Dit weekend zijn tot 3.000 activisten van het Duitse Ende Gelaende - een groene beweging die haar hand niet omdraait voor burgerlijke ongehoorzaamheid - van plan om een blokkade te vormen aan de centrale voor vloeibaar aardgas van Brunsbuttel, in een poging de terminal stil te leggen.

“Het wordt de grootste massa-actie sinds het begin van de lockdown”, zegt woordvoerster Ronja Weil.

Campagnevoerders gaan ook de straat op in een tiental landen, waaronder Argentinië, Ierland, Bolivia en Canada.

In een strategische verschuiving richten ze zich op gas in plaats van kolencentrales. 

Fracking

Volgens Esteban Servat zijn hun doelwit Europese multinationals “die in het buitenland doen wat ze thuis niet kunnen doen - namelijk fracken”. De Argentijnse wetenschapper is medeoprichter is van de Shale Must Fall-groep, die opriep tot de protesten van dit weekend. 

Servat zegt dat hij naar Duitsland moest vluchten vanwege “intense vervolging en doodsbedreigingen” nadat hij in zijn thuisland een overheidsrapport had gelekt dat verontreinigde waterbekkens in verband bracht met fracking (zeer vervuilende methode om schaliegas en schalieolie uit de diepe ondergrond vrij te maken, red.).

Een andere actie bij de Schotse gascentrale in Mossmorran op zondag is bedoeld om “de strijd van lokale gemeenschappen”, die te kampen hebben met vervuiling, lawaai en het affakkelen van gas, in de verf te zetten. Dat zegt Benji Brown, woordvoerder van Climate Camp Scotland:

“Zelfs waar ik woon in Edinburgh, dat op 20 mijl (zo’n 32 kilometer, red) afstand ligt, kun je zien dat de centrale 's nachts de lucht oplicht.”

De actie is ook bedoeld om “ruimte te creëren voor de klimaatbeweging in Schotland om zich te hergroeperen en het momentum weer op te bouwen in de aanloop naar Cop26”, voegt hij eraan toe.

Cop26-gastland Groot-Brittannië oefent druk uit op andere landen om zich ertoe te verbinden het gebruik van en de financiering voor steenkoolenergie te beëindigen.

Maar aardgas - een minder koolstofintensieve fossiele brandstof - wordt door sommige regeringen, waaronder België, ondersteund als een “brug” naar een schonere energiemix.

Online samenwerking

Over de hele wereld hebben covid-19-lockdowns en -beperkingen veel klimaatactivisme naar de online sfeer geduwd, sinds begin 2020.

Maar hoewel regeringen beloften deden om hun economieën groener te maken na de pandemie, neemt de uitstoot van broeikasgassen nog steeds toe.

Tegelijkertijd flitsen krantenkoppen over hittegolven, overstromingen en bosbranden met duizelingwekkende snelheid voorbij. De impact van de klimaatverandering wordt steeds sneller voelbaar.

“Er is een groeiende frustratie over het gebrek aan degelijke klimaatactie, die door de pandemie is naar de achtergrond werd geduwd”, zegt Wendel Trio, directeur van Climate Action Network Europe.

Vaccinongelijkheid en online connecties tijdens de pandemie hebben echter geleid tot meer coördinatie tussen activisten in rijke landen en ontwikkelingslanden, voegde hij eraan toe. Een tweede strategische verschuiving van de klimaatbeweging is dan ook dat acties in het Globale Noorden en Zuiden meer verbonden zullen zijn.

“Deze wereldwijde beweging zal het Cop26-momentum gebruiken om klimaatactie- en rechtvaardigheid weer op de voorgrond te brengen, op welke manier dan ook”, vertelt Trio aan de redactie.

Maar de pandemie bepaalt nog steeds hoe de protesten eruit zien.

Zo dringt Ende Gelaende aan op testen, gezichtsmaskers en social afstandsregels tijdens haar acties.

Extinction Rebellion-woordvoerster Nuala Gathercole Lam zegt dat de pandemie “een groot obstakel” was geweest.  De groep is echter wel acties blijven ondernemen, zoals een blokkade van de drukkerijen van het Britse mediaconcern van Rupert Murdoch in 2020.

Fossiele financiering

Nu de Britse COVID-19-beperkingen zijn versoepeld, is er volgens Gathercole Lam een “nieuwe toestroom van klimaatactivisten”. Extinction Rebellion maakt zich op om in de week van 23 augustus opnieuw de straat op te gaan, om zich te verzetten tegen de financiering van fossiele brandstoffen.

Ondanks een recent rapport van het International Energy Agency (IEA) waarin wordt opgeroepen om een ​​einde te maken aan nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen, is volgens analysebedrijf GlobalData ongeveer 600 miljard dollar geïnvesteerd in nieuwe gasvelden, pijpleidingen en faciliteiten voor vloeibaar aardgas.

Dat voedt de vrees dat de kansen om de opwarming van de aarde te beperken tot de limiet van 1,5 graad Celsius boven het pre-industriële tijdperk, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs, zeer klein worden.

Om dat doel te bereiken, zou de uitstoot tot 2030 elk jaar met 7,6 procent moeten dalen, volgens het milieuprogramma van de Verenigde Naties.

De uitstoot van broeikasgassen daalde in 2020 weliswaar met ongeveer 6 procent - als gevolg van de wereldwijde economische ontwrichting door de pandemie - maar het IEA verwacht dat deze in 2023 weer zal stijgen tot een recordhoogte. Sinds vorig jaar is gas verantwoordelijk voor meer Europese emissies dan bruinkool, volgens een analyse van gegevens van het EU-emissiehandelssysteem door de denktank Ember.

Gathercole Lam van Extinction Rebellion zegt dat de groep volgende maand een einde zal eisen van “alle nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen, vanaf nu”.

"We gaan actie ondernemen in de Londense City, waar een groot deel van het geld naar de fossiele brandstofindustrie vloeit”, voegt ze eraan toe.

-

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation