Onvoorspelbare “flitsdroogtes” nemen ook in Europa snel toe

Flitsdroogtes zijn een weersverschijnsel dat klimaatwetenschappers steeds meer bezighoudt, vanwege de verwoestende gevolgen die ze kunnen hebben voor landbouw en ecosystemen. En we zullen er de komende jaren steeds vaker mee geconfronteerd worden, volgens de studie door de Universiteit van Oklahoma.

“We stellen vast dat de kans op plotselinge droogte in alle scenario's wereldwijd zal toenemen”, zegt meteoroloog en hoofdauteur Jordan Christian. “De sterkste toename zien we in scenario's met een hogere stralingsforcering (een toename van het opwarmend vermogen van broeikasgassen, red.) en een groter gebruik van fossiele brandstoffen.”

Verwoestend voor landbouw

Het gaat om droogtes die zich veel sneller dan normaal ontwikkelen. Normaal duurt het maanden of jaren vooraleer de omstandigheden voor een periode van droogte zich vormen. Bij een flitsdroogte kan dat in enkele weken tijd gebeuren, waardoor bewoners van getroffen gebieden vaak geen tijd hebben om zich ertegen te beschermen.

Ook ecosystemen hebben niet genoeg tijd om zich aan te passen aan het plotselinge optreden van watertekort en hitte, waardoor de omstandigheden om voedingsgewassen te kweken op korte tijd kunnen verslechteren. Op die manier kunnen flitsdroogtes inhakken op de productiviteit van de landbouw en leiden to grote economische verliezen.

Bovendien kunnen de snelle en intense droogtes andere extreme weerfenomenen, zoals hittegolven of bosbranden, in de hand werken.

Sociale onrust

Kenmerkend voor flitsdroogtes is de combinatie van een gebrek aan neerslag en met heel veel verdamping. De lucht wordt dan zo heet en droog dat het water rechtsreeks uit aarde én planten zuigt. Dat laatste komt dan vooral door extreem hoge temperaturen, wat in een warmer klimaat steeds vaker voorkomt.
Historisch gezien komt het verschijnsel voornamelijk voor in natte tropische gebieden, zoals het Amazonegebied, Afrikaanse regenwouden of Indonesië. De voorbije jaren komen ze echter steeds vaker voor in gematigde gebieden, zoals Europa en de Verenigde Staten, een trend die zich in de toekomst zal doorzetten volgens de onderzoekers.

“Verwacht wordt dat het risico op flitsdroogtes boven akkerland wereldwijd zal toenemen, met de grootste toename in Noord-Amerika en Europa”, zegt Christian.

In het meest extreme emissiescenario voorspelt de studie dat het jaarlijks risico op flitsdroogtes in Europa zal toenemen van 32 procent in 2015 naar 49 procent tegen het einde van de eeuw.

“Wanneer oogstverliezen optreden als gevolg van flitsdroogtes, zal de sociaal-economische druk in verband met voedselproductie toenemen”, zegt meteoroloog Jeffrey Basara, die meewerkte aan het onderzoek. Hij waarschuwt in dat geval voor hogere voedselprijzen en sociale onrust.