Nieuwe VN-resolutie is “mijlpaal voor de klimaatrechtvaardigheid”

In de resolutie wordt het Internationaal Gerechtshof (ICJ), het gerechtelijk orgaan van de VN in Den Haag, om een advies gevraagd over de wettelijke verplichtingen van staten om hun huidige en toekomstige generaties te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Het advies is gevraagd door studenten van de eilandnatie Vanuatu in de Grote Oceaan, die hun campagne twee jaar geleden startten in een klaslokaal op een rechtenfaculteit.

De regering van Vanuatu werkte uiteindelijk samen met achttien landen aan een eerste ontwerpresolutie en kreeg nadien de steun van meer dan 120 landen. Consensus in de Algemene Vergadering over een advies van het Internationaal Gerechtshof is nooit eerder gezien.

Niet bindend, wel gewichtig

De bedoeling is dat het ICJ staten duidelijkheid verschaft over hun verplichtingen krachtens het internationaal recht, om hun bevolking te beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Staten worden ook op hun verantwoordelijkheid gewezen over de handhaving van de mensenrechten wat betreft hun klimaatinspanningen.

Hoewel het advies niet bindend is, zal het gewicht toevoegen aan de inspanningen om regeringen verantwoordelijk te houden voor hun klimaatbeloften, zeggen de onderhandelaars.

De overwinning is dan ook een belangrijk diplomatiek moment voor Vanuatu en de eilandstaten in de Stille Oceaan, die een sterke reputatie hebben op vlak van klimaatleiderschap.

“Dit is geen wondermiddel, maar wel een belangrijke bijdrage om de internationale gemeenschap aan te sporen meer actie te ondernemen”, zegt Ishmael Kalsakau, de premier van Vanuatu.

Historisch

Tasneem Essop, uitvoerend directeur bij Climate Action Network, spreekt over een “historisch moment in ons streven naar een grotere verantwoordingsplicht en meer maatregelen van regeringen om de klimaatverandering aan te pakken.

“Wat begon als een campagne van studenten van de eilanden in de Grote Oceaan gaat nu naar het hoogste gerechtshof ter wereld”, zegt Essop.

Het Internationaal Gerechtshof kan nu het duidelijke bewijs dat fossiele brandstoffen de klimaatcrisis veroorzaken vertalen in duidelijke verplichtingen voor regeringen, zegt Nikki Reisch van het Centrum voor Internationaal Milieurecht (CIEL). “Dat is een mijlpaal voor de klimaatrechtvaardigheid”.