Keniaanse artsen staken al twee maanden voor meer loon - overheid onvermurwbaar

Davji Atellah, secretaris-generaal van de Kenya Medical Practitioners, Pharmacists and Dentists Union (KMPDU), zegt dat de gezondheidszorg bijna op zijn gat ligt door een gebrek aan medisch personeel en benodigdheden, omdat de vakbond sinds half maart aan het staken is.

“Tijdens de staking hebben we minimale diensten verleend, ook op de spoedafdelingen en intensieve zorgen in openbare ziekenhuizen. Maar ook dat komt nu in het gedrang, tenzij de regering met de artsen gaat praten”, zegt Atellah.

Hij waarschuw dat ook belangrijke diensten zoals vaccinatie en pre- en postnatale zorg in veel instellingen tot stilstand zouden kunnen komen.

Wachten op behandeling

De KMPDU vertegenwoordigt meer dan zevenduizend leden. De vakbond eist de uitvoering van een overeenkomst die in 2017 werd ondertekend om de salarissen en voorwaarden te verbeteren en meer artsen aan te werven.

Omdat gesprekken tot nu toe niet tot een oplossing hebben geleid, moeten veel patiënten, vooral arme mensen, wachten op behandeling.

Moses Othim kreeg vorig jaar een ongeluk en heeft twee keer per week fysiotherapie nodig in het Kenyatta National Hospital in Nairobi.

“Ik ben verschillende keren naar Kenyatta gereisd, maar kreeg geen hulp”, vertelt hij.

“Je gaat erheen, je zit en wacht. Niemand zorgt voor je en niemand vertelt je iets. Het is alsof we naar het ziekenhuis gaan om te sterven.”

Minimale dienstverlening

Op 17 april beval het Hooggerechtshof de regering om gesprekken te beginnen met de artsen om een einde te maken aan de staking. Het gerechtshof heeft de ziekenhuizen ook opgedragen om voldoende personeel in te zetten voor een minimale dienstverlening te garanderen.

Vorige week beval een arbeidsrechtbank in Nairobi de regering en de stakende artsen om een plan te ondertekenen om het werk te hervatten en dat op 6 mei bij het gerechtshof in te dienen.

“De regering moet stoppen met haar grootspraak en met de vakbond om de tafel gaan zitten om een grotere crisis af te wenden”, legt Atellah uit. “Op dit moment is het de regering die staakt, omdat ze weigert haar rol op te nemen om te zorgen voor het welzijn van de artsen. Een dokter die zijn rekeningen niet kan betalen, is nutteloos voor de patiënt.”

Artsen in opleiding

De KMPDU heeft gezegd dat de staking zal doorgaan totdat de regering zich houdt aan de Collective Bargaining Agreement (CBA) die in 2017 is ondertekend om de arbeidsvoorwaarden te verbeteren. Die is namelijk nooit volledig uitgevoerd.

“De bepalingen van de CBA zijn broodnodig, zowel voor het welzijn van artsen als voor de gezondheidssector als geheel, en we kunnen geen compromissen sluiten”, aldus Atellah.

Centraal in de klachten van de vakbond staat de eis aan de overheid om artsen in opleiding, in Kenia stagiairs genoemd, een basissalaris van omgerekend 1670 euro per maand te betalen.

In plaats daarvan heeft de regering de salarissen voor stagiaires verlaagd tot 370 euro per maand, onder het mom van een gebrek aan middelen.

“Deze stap is minachtend en een schending van de CBA, omdat het betekent dat zelfs artsen die in dienst zijn nu niet meer gevrijwaard zijn van dergelijke willekeurige acties van de overheid”, aldus Atellah.

Volgens Muinde Nthusi, voorzitter van het Kenya Medical, Dental and Pharmacy Interns Liaison Committee, maken stagiaires 70 procent uit van het personeelsbestand in medische instellingen van de overheid en zijn ze chronisch overwerkt.

“Gemiddeld kan een stagiair twintig keizersneden uitvoeren in één weekend”, vertelt Nthusi.

“Om nog maar te zwijgen van de enorme vraag naar assistenten op de afdelingen spoed en intensieve zorgen in openbare instellingen. Het is belangrijk dat de overheid prioriteit geeft aan het welzijn van de stagiaires door ze eerst permanent in dienst te nemen en ze goed te betalen.”

Corruptie

In 2020 bedroegen de uitgaven aan gezondheidszorg in Kenia ongeveer 83 euro per hoofd van de bevolking of 4,3 procent van het bruto binnenlands product, volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Het land heeft de voorbije jaren geprobeerd om de uitgaven voor gezondheidszorg te verhogen, maar corruptie en verspilling van publieke middelen blijven het openbare gezondheidszorgsysteem teisteren.

Kenia verloor omgerekend meer dan 15 miljoen euro op het hoogtepunt van de covid-19-pandemie door een schandaal waarbij het medische inkoopagentschap Kemsa betrokken was.

De anticorruptiecommissie van het land heeft het ministerie van Volksgezondheid gerangschikt als het op één na meest corrupte departement na het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Volgens de KMPDU is er in Kenia 1 arts per 17.000 inwoners - ver onder de door de WHO aanbevolen verhouding van 1 per 1000 - ondanks het feit dat het land meer dan 3000 werkloze artsen heeft.

Susan Nakhumicha van het gezondheidskabinet wilde geen commentaar geven op de staking. Ook Patrick Amoth, waarnemend directeur-generaal van het ministerie van Volksgezondheid, zei dat hij het te druk had om op vragen te reageren.