Amazonebewoners in Ecuador varen sneller en schoner in kano's met zonnepanelen

Volgens de Achuar, de bewoners van het regenwoud in Ecuador, droomden hun voorouders al over een “vuurkano” die hen snel over de kronkelende rivieren van de regio zouden kunnen brengen om andere Achuar-gemeenschappen dieper in de jungle te kunnen bereiken.

Vandaag heeft de komst van zulke boten op zonne-energie een oude mythe in een moderne realiteit veranderd.

Traditioneel ontwerp mét zonnepanelen

Drie zonneboten – volgens traditioneel Achuar-ontwerp met beschermende daken waarop zonnepanelen zijn bevestigd – navigeren nu over een afstand van 67 kilometer op de Pastaza- en Capahurari-rivieren op het grondgebied van de Achuar en verbinden in totaal negen inheemse gemeenschappen met elkaar.

Dankzij deze vaartuigen kunnen mensen zonder eerdere toegang tot gemotoriseerde boten sneller reizen. Anderen die voorheen dieselmotoren gebruikten, kunnen zich nu stiller over de waterwegen verplaatsen en op een manier die een pak minder vervuilend is voor het milieu.

“De kano’s die door zonne-energie worden aangedreven zijn een enorme hulp, vooral voor de economisch kwetsbaarste families die zich nu veel sneller kunnen verplaatsen”, zegt Oscar Mukucham (22), die werkt bij Kara Solar, het bedrijfje dat de zonne-kano’s bouwt.

“We hebben als Achuar-gemeenschap de droom om onze waterwegen te behouden”, voegt hij eraan toe. “De boten zijn een enorme verbindende kracht in ons leven.”

Haalbaarheidsstudie van het MIT

De oprichter van Kara Solar, een gemeenschapsonderneming in de Amazone, is Oliver Utne. Hij vertelt dat het idee voor het zonnevaartuig ongeveer tien jaar geleden ontstond. “We begonnen aanvankelijk als grap over vaartuigen met zonnepanelen te praten”, zegt hij. “We dachten toen nog dat het technisch te uitdagend zou zijn.”

Maar toen Utne, die Amerikaan is, in 2013 terug naar de Verenigde Staten reisde, legde hij contact met professoren van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), die rond het idee een haalbaarheidsstudie uitvoerden.

Het eindresultaat was dat met de juiste batterijen de kano’s wel degelijk zouden kunnen werken.

Filantropen voor zonnevaartuigen

Vandaag kunnen de kano’s tot twintig mensen vervoeren. Ze kosten 30.000 tot 40.000 dollar om te bouwen en hebben zonnepanelen op het dak om stroom op te wekken die daarna in een batterij wordt opgeslagen. Met een volle batterij kan een volledig geladen vaartuig snelheden van 15 tot 20 kilometer per uur halen en zo’n 60 tot 100 kilometer afleggen, zegt Utne.

De financiering die het mogelijk heeft gemaakt dat de rivierboten gratis aan de inheemse gemeenschappen konden worden verstrekt, komt van Amerikaanse filantropen die begaan zijn met technologie, duurzaamheid en inheemse landbescherming.

De boten worden gebouwd door leden van de inheemse bevolking zelf, in samenwerking met Kara Solar. De zonnevaartuigen hebben deze gemeenschappen in staat gesteld om beter en sneller aan belangrijke middelen en materialen te geraken en om toegang te krijgen tot diensten over een groter gebied.

Deze manier om zich te verplaatsen stelt de Achuar bovendien in staat om eens te kunnen reizen voor het plezier, zegt Mukucham.

Patrouilleren

Zo zijn leden van de Sharamentsa en de Napurak bijvoorbeeld begonnen met het organiseren van sportwedstrijden tussen gemeenschappen die voorheen niet mogelijk waren vanwege de afstand tussen hun woonplaatsen en de hoge brandstofkosten voor bootmotoren.

Dankzij de zonneboten kunnen inheemse gemeenschappen ook gemakkelijker, vaker en goedkoper op hun land patrouilleren om te controleren op illegale houtkap.

In de begindagen van de covid-19-pandemie legde de provinciale overheid een nieuwe weg aan naar het grondgebied van de Achuar. Dit had een ware wedren op balsahout als gevolg omdat buitenstaanders nu makkelijker tot bij de balsabomen op hun grondgebied konden komen. Balsa is een populaire houtsoort die wordt gebruikt bij de productie van windturbines.

Onder meer de Sharamentsa hebben hun op zonne-energie aangedreven kano's gebruikt om hun balsa in de gaten te houden en illegale houtkappers te identificeren, weet Utne.

Dat is cruciaal aangezien het Amazonegebied van Ecuador te maken heeft met een toenemende ontbossingsdruk als gevolg van de uitbreiding van mijnbouwactiviteiten, olieboringen en houtkap. De inheemse gemeenschappen voerden daarop hun inspanningen op om hun land te beschermen.

Volgens de gegevens van Global Forest Watch heeft Ecuador sinds de eeuwwisseling ongeveer 900.000 hectare aan bos verloren, een daling van 4,7 procent – nog altijd het equivalent van 1,6 miljoen voetbalvelden.

Dromen van elektrische vissen

De introductie van zonnekano's op het grondgebied van de Achuar is bijzonder geschikt gebleken omdat het traditionele cultuur en moderne technologie combineert, vinden de voortrekkers van dit project.

In het wereldbeeld van de Achuar geven dromen vorm aan hun visie op de wereld en informatie over hoe ze zich in de toekomst moeten gedragen. De verhalen die door voorouders werden doorgegeven, spraken over een toekomst met vuurkano's of elektrische vissen als transportmiddel, en toen de zonnekano's voor het eerst werden gelanceerd werd de link met de Achuar-mythe snel gelegd, zegt Utne. “Mensen zeiden: ‘Oh ja, dit heb ik gezien in een droom’.”

De naam van zijn firma – Kara Solar – komt dan ook van de Achuar-term voor “een droom die uitkomt”.

Uitbreiding naar breder Amazonegebied

Het is zijn hoop dat de zonnekano’s uiteindelijk zullen uitzwermen naar andere gebieden van de Amazone, een regio waar riviertransport veel gebruikelijker is dan reizen over de weg.

Het bedrijf, dat grotendeels van filantropie leeft, heeft ondertussen al projecten lopen in Brazilië, Suriname, Frans-Guyana, Peru en de Salomonseilanden in de Stille Oceaan. Telkens gaat het over projecten met inheemse bevolkingsgroepen en wordt er design en technologie gedeeld, zegt Utne.

“Onze droom is om dit project te verspreiden en zo de capaciteit binnen andere gemeenschappen te versterken”, zegt Mukucham, die ook andere gemeenschappen helpt bij het bouwen van de Achuar-kano’s.

Utne geeft nog mee dat hij zich ervan bewust is dat voor de productie van zonnepanelen zeldzame metalen moeten worden gewonnen – iets wat een bedreiging kan vormen voor inheemse bossen.

“Maar wij vragen ons dan af: Als deze bronnen zullen worden gedolven, hoe gebruiken we ze dan het beste?”, zegt hij. “We denken dat een boot met zonnepanelen die mensen over de rivier van hun grondgebied kan vervoeren, de best mogelijke manier is om deze materialen in te zetten.”

-

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation.