In de Kaspische Zee stijgt de zeespiegel niet, maar daalt ze
Het waterpeil van de Kaspische Zee neemt sterk af en werkt geopolitieke spanningen in de regio in de hand. De afname van zee-ijs vormt ook een probleem voor de Kaspische zeehond die er zijn jongen krijgt. (Foto Susan Wilson)
BRUSSEL, 24 december 2020 (IPS) -
Het waterniveau van de Kaspische Zee kan negen tot achttien meter zakken tegen het einde van deze eeuw. Dat berekenden Nederlandse en Duitse wetenschappers, die vrezen voor de ecologische en geopolitieke gevolgen voor de regio. Een significante daling kan even verwoestend zijn als een stijging van de zeespiegel.
Tegenwoordig haalt vooral de stijgende zeespiegel het wereldnieuws. In de landen rond de Kaspische Zee is dat net iets anders. Daar krijgen meer dan honderd miljoen mensen te maken met het omgekeerde probleem: een enorme daling van de zeespiegel.
Een derde kleiner
Technisch gesproken is de Kaspische Zee een binnenmeer. Met een oppervlakte van 371.000 vierkante kilometer is het het grootste meer ter wereld. Bovendien bevat het zout water.
Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw daalt het waterpeil er jaarlijks met een paar centimeter. Dat zal de komende decennia nog versnellen. Onderzoekers van de Universiteiten van Utrecht (Nederland), Gießen en Bremen (Duitsland) waarschuwen voor een daling van negen tot achttien meter in de komende tachtig jaar.
“Stel je voor dat de Noordzee met twee of drie meter zou dalen”, legt aardwetenschapper Frank Wesselingh van de universiteit van Utrecht het probleem uit. “Dan kunnen containerschepen de haven van Rotterdam niet meer bereiken en kunnen vissersboten niet meer uitvaren. Dan heeft ons land een enorm probleem.”
Hier gaat het om negen meter, in het meest optimistische scenario. In het minst optimistische scenario gaat het om een daling van maar liefst achttien meter. “Dan verliest de Kaspische Zee meer dan een derde van haar oppervlak”, zegt Wesselingh.
Pups geboren op het smeltend ijs
In het Nature-tijdschrift Communications Earth & Environment waarschuwen de wetenschappers voor de gevolgen van een zeespiegeldaling. Zij leggen uit hoe klimaatverandering de daling doet versnellen. Enerzijds gaat het water sneller verdampen. Anderzijds is er in de winter minder ijsvorming op de Zee.
Dat heeft een enorme impact op het unieke ecosysteem van de Kaspische Zee. Het is een gebied met veel biodversiteit, met trekvogels, vissoorten zoals steuren en de Kaspische zeehond. Die laatste krijgt zijn pups op het ijs in 99 procent van de gevallen.
De daling van het waterniveau heeft ook gevolgen voor de miljoenen mensen die aan de zee wonen. Bovendien treft de zeespiegeldaling ook de mensen die verblijven aan de rivieren die erin uitmonden. Van die rivieren zal de waterloop veranderen, menen de onderzoekers.
Even verwoestend als zeespiegelstijging
De ecologische gevolgen spelen bovendien in een regio die al de nodige spanningen kent, waarschuwen de wetenschappers. Aan de Kaspische Zee grenzen vijf verschillende landen: Azerbeidzjan, Rusland, Iran, Turkmenistan en Kazachstan. Bij een lagere zeespiegel zouden de landen nieuwe afspraken moeten maken over visrechten en landsgrenzen.
Om de omgang met de zeespiegeldaling aan te sturen en de geopolitieke gevolgen in te dijken, pleiten Wesselingh en zijn Duitse collega’s voor een internationale taskforce. Zo’n stuurgroep kan onder leiding staan van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP).
Overal ter wereld krimpen meren ten gevolge van de klimaatverandering. “Dat zou wel eens van een vergelijkbare verwoestende werking hebben als stijgende zeespiegels”, schrijven de drie onderzoekers in hun artikel. “Er is al kostbare tijd verloren. Snel handelen is vereist om die in te halen.”
24 december 2020 - 12:05
Meer nieuws
VN-klimaatbaas Simon Stiell hoopt dat de volgende klimaattoppen het met veel minder bezoekers kunnen stellen. De laatste top in Dubai was een recordeditie met bijna 84.000 deelnemers.
Armenië heeft er vrijdag mee ingestemd om vier dorpen “terug te geven” aan aartsvijand Azerbeidzjan, dat meldt de Armeense staatsmedia. Een woordvoerder van het Azerbeidzjaanse ministerie van Buitenlandse Zaken omschreef de gebeurtenis als “historisch”.
De mazelen, nog steeds een potentieel dodelijke kinderziekte, maken een wereldwijde comeback. Kinderen in onder meer India, Azerbeidzjan en Ethiopië betalen nu het gelag omdat routinevaccinaties tijdens de covid-pandemie onderbroken werden.
Azerbeidzjan, gastland van de volgende VN-klimaattop, heeft verschillende topmannen van olie- en gasbedrijven en enkele controversiële regeringsfiguren benoemd in het comité dat de top moet organiseren. Ook opvallend: er is geen enkele vrouw bij.
De wereldwijde nood aan schone energie biedt kansen aan landen die rijk zijn aan mineralen die nodig zijn voor het maken van zonnepanelen en batterijen.
Oost-Afrika zal steeds vaker het toneel worden van weerextremen die gelijktijdig plaatsvinden. Tropische cyclonen zullen dus samenvallen met hittegolven of droogtes zullen in dezelfde periode plaatsvinden als overstromingen. "Die combinaties kunnen tegen het einde van de eeuw tot meer dan negen keer vaker voorkomen”, zeggen onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB).
Na de pandemie moeten opnieuw verschillende landen in Azië en Afrika de scholen sluiten. De oorzaak is dit keer extreme hitte, die onderwijs onmogelijk maakt.
Sinds de voorstelling op een fietsbeurs begin dit jaar hebben al drie gemeenten in Vlaanderen een fietswasstraat geopend. “Vlaanderen houdt van propere fietsen”, zegt organisatie VeloWash.
Selecteer een continent
voor meer nieuws
Doorzoek ons archief
