Ongeziene toename van terrorisme in West-Afrika

“De regio ervaart een verwoestende golf van terroristische aanvallen gericht op burgers en militairen”, zei Mohamed Ibn Chambas, Speciaal Vertegenwoordiger van de Verenigde Naties en hoofd van het VN-bureau voor West-Afrika en de Sahel (UNOWAS), woensdag tijdens een bijeenkomst van de Veiligheidsraad. “De humanitaire gevolgen zijn alarmerend”.

Chambas stelde in de Veiligheidsraad zijn eerste officiële rapport van dit jaar voor en het beeld was niet fraai: aanhoudende aanvallen op burgerdoelwitten en militaire instellingen hebben in de hele regio het “publieke vertrouwen dooreengeschud”.

Veel meer slachtoffers

De chef van UNOWAS verwees naar terroristische aanvallen Burkina Faso, Mali en Niger, die sinds 2016 vervijfvoudigd zouden zijn, en in totaal 4000 dodelijke slachtoffers maakten in 2019, tegenover 770 drie jaar eerder.

“Het meest opvallende is dat de geografische focus van de aanslagen meer oostwaarts verschuift, van Mali naar Burkina Faso, en een toenemende bedreiging vormt voor de West-Afrikaanse kuststaten”, zei hij.

Volgens de cijfers van Chambas was er in Burkina Faso een stijging van het aantal terrorismeslachtoffers van 80 in 2016 tot meer dan 1800 vorig jaar.

Als gevolg hiervan zijn er in het land volksverhuizingen op gang gekomen van minstens een half miljoen mensen, bovenop de 25.000 vluchtelingen die al een toevlucht zochten in het buitenland.

Veiligheid in ruil voor loyaliteit

Chambas legde uit dat de aanslagen vaak bewust gebeuren met de bedoeling om chaos te creëren en op die manier illegale activiteiten zoals wapenhandel en illegale mijnbouw te kunnen ontplooien.

Terrorisme, georganiseerde misdaad en geweld tussen gemeenschappen zijn vaak met elkaar verweven, vooral in afgelegen gebieden waar de aanwezigheid van de staat zwak staat.

“Op die plekken bieden de extremisten veiligheid, bescherming en sociale diensten in ruil voor loyaliteit van de burgers” zei Chambas. “Daarom moet de terrorismebestrijding erop gericht zijn om vertrouwen en steun van de lokale bevolking te verkrijgen.”

Conflicten tussen boeren en herders

Chambas vroeg ook speciale aandacht voor conflicten tussen lokale boeren en herders, die volgens hem aanleiding geven tot “de meest gewelddadige conflicten in de regio.”

In West-Afrika is 70 procent van de bevolking afhankelijk van landbouw en vee, waardoor het noodzakelijk is dat “beide groepen vredig samenwerken”, benadrukte hij.

Daarbij vermeldde hij ook de invloed van de klimaatverandering die de sociale conflicten alleen maar verergert.

“De impact van de klimaatverandering op de veiligheid van de burgers toont de negatieve relatie aan tussen klimaatverandering, sociale cohesie, irreguliere migratie en criminaliteit.”

Spanningen in aanloop naar verkiezingen

In Togo, Burkina Faso, Ivoorkust, Ghana, Guinee en Niger vinden in de komende maanden democratische verkiezingen plaats.

“Aanhoudende problemen, mislukte verzoeningsprocessen en het gevoel van manipulatie houden het risico in op onrust en spanningen bij de bevolking en daarmee van politiek geweld”, waarschuwde Chambas.

Daarom wil hij de komende maanden samenwerken met verschillende partners op nationaal en regionaal niveau om de rust in aanloop van de verkiezingen zoveel mogelijk te garanderen.

De speciale vertegenwoordiger voor West-Afrika vroeg daarbij om de volledig steun van de Veiligheidsraad.