Fossiele woekerwinsten kunnen klimaatschade makkelijk dekken

De winst die zes grote oliebedrijven tijdens de eerste helft van 2022 hebben gemaakt, volstond om de schade te compenseren die lage-inkomenslanden tijdens dezelfde periode hebben geleden door extreem weer en droogte. De bedrijven zouden samen dan nog steeds 70 miljard dollar winst overhouden.

De 55 meest klimaatgevoelige landen hebben de afgelopen decennia meer dan een half biljoen dollar aan economische verliezen opgelopen door klimaatgerelateerde rampen. De winst van de fossiele brandstofindustrie tijdens dezelfde periode was echter voldoende om dat bijna 60 keer te compenseren.

Loss and damage

Dat becijferde Oxfam, samen met een coalitie van meer dan honderd onderzoekers, activisten en beleidsmakers van over de hele wereld, in het rapport getiteld De kosten van vertraging. Daarin maken de onderzoekers een uitgebreide analyse van de nood aan loss and damage, hulp aan landen die nu al te lijden hebben onder de gevolgen van de klimaatverandering. Dat zal namelijk een van de kernthema’s worden op aankomende klimaattop (COP27) in Egypte.

Volgens het rapport zijn er sinds 1991 gemiddeld 189 miljoen mensen per jaar getroffen door extreme weerfenomenen in ontwikkelingslanden. In diezelfde periode waren ontwikkelingslanden goed voor 79 procent van de geregistreerde sterfgevallen door extreme weersomstandigheden. Uit het onderzoek blijkt ook dat de extreme weer- en klimaatgerelateerde gebeurtenissen die ontwikkelingslanden meemaken meer dan verdubbeld zijn, sinds 1991.

Die landen eisen financiële steun om daar mee om te gaan, omdat ze zelf nauwelijks hebben bijgedragen aan de ontwrichting van het klimaat. Heel Afrika produceert minder dan vier procent van de wereldwijde uitstoot. Maar het continent verliest wel tussen de 5 en 15 procent bbp per capita vanwege de klimaatverandering, liet de Afrikaanse Ontwikkelingsbank onlangs weten.

Groep van 77

Op de vorige VN-klimaatconferentie in Glasgow, verwierpen rijke landen een voorstel van een groep eilandnaties en ontwikkelingslanden om een fonds op te richten voor loss and damage. Ze stemden er wel mee in “een dialoog” over de kwestie op te starten.

In de aanloop naar COP27 neemt de druk weer toe om dit jaar zo’n fonds op te richten, maar het staat nog niet op de officiële agenda. De zogenaamde Groep van 77, een coalitie van ontwikkelingslanden en China bij de VN, zal echter voorstellen om het op de officiële agenda te zetten, die pas vastgelegd wordt aan het begin van de top.

Pakistan

Om de nood aan zo’n fonds aan te tonen haalt het rapport het voorbeeld van Pakistan aan. De catastrofale overstromingen dit jaar troffen er minstens 33 miljoen mensen. De kosten ervan werden geschat op meer dan 30 miljard dollar. Toch heeft de humanitaire oproep van de VN slechts 472,3 miljoen dollar opgebracht, iets meer dan één procent van wat nodig is. Daarvan is bovendien slechts 19 procent al gefinancierd. Die steun wordt lang niet voldoende geacht om de miljoenen mensen te helpen die hun levensonderhoud en huis zijn kwijtgeraakt en die honger, ziekte en psychologische gevolgen hebben ondervonden.

Zonder een internationaal fonds voor loss and damage zal Pakistan zich zwaar in de schulden moeten steken bij het IMF om de kosten voor deze natuurramp te dragen.

“Als een van de weinige mensen die de afgelopen drie decennia elke COP heeft bijgewoond, ben ik persoonlijk getuige geweest van het verzet van de welvarende landen tegen elke poging van de kwetsbare ontwikkelingslanden om loss and damage als gevolg van door de mens veroorzaakte klimaatverandering te bespreken”, zegt Professor Saleemul Huq, directeur van Internationaal Centrum voor Klimaatverandering en Ontwikkeling in Bangladesh, die meeschreef aan het rapport. “Als het niet op de agenda van COP 27 komt, heeft het UNFCCC (klimaatorgaan van de VN, red.) gefaald in zijn verantwoordelijkheden.”