Amazon en eBay onder vuur voor verkoop kwikhoudende cosmetica

Het protest van de organisaties uit meer dan twintig landen maakt deel uit van een gecoördineerde actie tegen het groeiende gezondheidsrisico van cosmetica.

De actiegroepen richtten zich al tot de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), de Verenigde Naties, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Interpol, het in Lyon gevestigde politieagentschap met een mandaat voor onderzoek naar de onlineverkoop van illegale producten.

Klanten beschermen

Michael Bender, de internationale coördinator van de Zero Mercury Working Group, zegt dat internetgiganten moeten stoppen de wet te overtreden en giftig kwik in illegale cosmeticaproducten verder te blijven verschepen.

“Amazon en eBay hebben de verantwoordelijkheid en de mogelijkheid om hun klanten te beschermen tegen dit gevaarlijke neurotoxine”, zegt hij. Tegelijk vindt hij dat de FDA de wet moet handhaven, hoe groot de verkoper ook is. “Niemand mag zich boven de wet wanen.”

Illegale hoeveelheden

De actiegroep heeft negentien huidproducten geïdentificeerd die illegale hoeveelheden kwik bevatten maar wel nog steeds vlot worden verkocht door de twee giganten. Wereldwijd stijgt de vraag naar dit soort producten zelfs, voornamelijk bij vrouwen. Het gebruik ervan is het hoogst in Afrika, Latijns-Amerika, Azië en het Midden-Oosten.

In een brief aan Devin Newig, voorzitter en ceo van eBay, vertellen de organisaties dat de advertenties voor deze producten op eBay “ongehoord en illegaal” zijn.

Jeff Bezos

In een brief aan Jeff Bezos, de ceo van Amazon, stelt de actiegroep: “We dringen er sterk op aan dat Amazon de eigen website streng beoordeelt en cosmetica waarvan bewezen is dat het meer dan 1 deel per miljoen (ppm) aan kwik bevat, niet langer te koop aanbiedt aan klanten wereldwijd.”

Al sinds 1973 geldt er een waarschuwing van de FDA over het gebruik van cosmetica met meer dan 1 ppm kwik. In de waarschuwing worden de gezondheidsrisico’s van het gebruik van zulke producten duidelijk uitgelegd.

Minamataverdrag

Het protest is extra relevant omdat vandaag de tweede bijeenkomst van de Conference of the Parties to the Minamata Convention on Mercury (COP2) van start gaat in Genève. Het Minamata kwikverdrag is een internationale overeenkomst, ondertekend door 128 VN-leden en geratificeerd door 101 landen.

Volgens Syed Marghub Murshed van de Milieu- en Sociale Ontwikkelingsorganisatie (ESDO) “duwen deze producten die de huid lichter maken, de jeugd in de richting van een gezondheidsprobleem met tevens ernstige gevolgen voor het milieu.” Elena Lymberidi-Settimo van de Zero Mercury Working Group noemt de handel in giftige kwikhoudende huidproducten een globale crisis waarvan ze verwacht dat die nog erger wordt omdat de vraag naar dit soort cosmetica stijgt. “Daarom moeten overheden snel handelen, hun regelgeving aanpassen en de consumenten beter waarschuwen”.

Zepen en crèmes

De WHO zegt dat kwik een veelvoorkomend ingrediënt is in zepen en crèmes die de huid verlichten. Kwik wordt ook aangetroffen in andere cosmetica zoals reinigingsproducten voor oog-make-up en mascara. Volgens de organisatie worden “huidverlichtende producten veelvuldig gebruikt in verschillende Afrikaanse en Aziatische landen. Maar ook onder Europeanen en Noord-Amerikanen met een donkere huid is de vraag hoog”.

In Mali, Nigeria, Senegal, Zuid-Afrika en Togo gebruiken respectievelijk 25, 77, 27, 35 en 59 procent van de vrouwen heel regelmatig dit soort producten, zegt de WHO.

Schade aan de huid

In 2017 en 2018 werden 338 huidverlichtende crèmes uit 22 landen verzameld door 17 ngo’s en getest op kwik in de samenstelling. Verschillende van deze producten werden aangekocht via de websites van Amazon en eBay.

In 35 crèmes (10,4 procent) werden kwikconcentraties aangetroffen van 260 tot 16.353 ppm. Deze niveaus overschrijden niet alleen de regelgeving in veel landen, ook de aanbeveling van het Minamataverdrag dat na 2020 de productie, import en export van cosmetica verbiedt als meer dan 1 ppm kwik wordt aangetroffen.

De gezondheidsrisico’s zijn onder meer schade aan de huid, ogen, longen, nieren, spijsvertering en het zenuwstelsel.

Na 2020 van kracht

Het Minamata-kwikverdrag met betrekking tot cosmetica wordt pas na 2020 van kracht maar volgens de actiegroep zijn er mogelijkheden voor landen en overheden om de blootstelling aan kwik door huidverlichtende middelen nu al te verminderen: betere communicatie over de risico’s voor consumenten, duidelijke waarschuwingssystemen voor zwangere vrouwen en zogende moeders, betere en aangepaste nationale regelgeving inzake cosmetica, meer aandacht voor cybermisdaad via het internet en meer gecoördineerde samenwerking met Interpol, aangezien het overgrote deel van deze producten via het internet wordt aangekocht.

Verder stellen ze ook dat overheden meer werk moeten maken van aanbevelende richtlijnen inzake reclame en meer aandacht nodig is voor het voorkomen van negatieve stereotypering op basis van huidskleur. 

Ondertussen is de realiteit dat de vraag naar producten die de huid verlichten torenhoog piekt. In Azië en het Midden-Oosten was de verkoop vorig jaar goed voor een waarde van 17,9 miljard dollar. Volgens Global Industry Analysts zal die stijgen naar 31,2 miljard dollar tegen 2024.