“Noorwegen alleen kan de ontbossing niet stoppen”

Via het Noorse Internationale Klimaat- en Bosinitiatief (Nicfi) heeft het land toegezegd om jaarlijks 3 miljard NOK (ca. 317 miljoen euro) te spenderen aan het belonen van landen met een tropisch regenwoud die hun afspraken nakomen.

Maar tien jaar na de start van het Noorse ‘Miljardenprogramma voor Regenwouden’ zijn de resultaten niet altijd even fraai. Data die vorige week werden vrijgegeven tonen aan dat 29,4 miljoen hectare bos verloren ging in 2017, slechts een fractie minder dan het record uit 2016.

Cash geld

Het hoofd van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, Erik Solheim, startte het programma in 2007 toen hij nog Milieuminister van Noorwegen was.

“Ik denk dat het programma immens succesvol is geweest”, zei hij aan Climate Change News tijdens het Tropical Forest Forum vorige week in Oslo. “Nog steeds gaan er veel wouden verloren, maar waar Noorwegen cash heeft gegeven, zien we resultaten”.

“In het Braziliaanse Amazonegebied is de ontbossingsratio tussen 70 en 80 procent verminderd, wat een onwaarschijnlijk succes is. Ongezien in de wereldgeschiedenis”, zei Solheim.

Maar, zo voegde hij daaraan toe, het is onmogelijk voor Noorwegen alleen om het strippen van bossen wereldwijd tegen te gaan. Hulp van andere rijke landen is noodzakelijk, zei hij. “En uiteraard is Noorwegen bereid om het engagement verder te zetten met andere partners. Er is echt geen wens om dit helemaal alleen te doen.”

Koploper

Als het aankomt op bosbescherming, is Noorwegen altijd betrokken geweest. Volgens de Rainforest Foundation Norway werd de afgelopen tien jaar 40 procent van de globale financiering ingezet in de strijd tegen ontbossing. Deze fondsen komen meestal in de vorm van directe betalingen aan landen die bosbescherming stimuleren.

“Noorwegen alleen kan de ontbossing niet voorkomen. Wij zijn slechts één speler”, zegt ook de huidige Milieuminister van Noorwegen Ola Elvestuen.

“Als we land per land kijken naar de programma’s die we daar hebben lopen, heb ik geen probleem om te verdedigen wat we tot nu toe hebben gedaan en om te zeggen dat het de juiste beslissing was om hier koploper te zijn”, zegt Elvestuen. “Hoe vreemd het tien jaar geleden misschien ook leek voor Noorwegen om deze rol op zich te nemen.”

Rainforest Foundation Norway, de eerste organisatie om het idee bij Solheim aan te brengen om landen te betalen die inspanningen doen rond het stoppen van ontbossen, publiceerde recent kritiek op het programma. Hun aanbeveling luidt dat meer donorlanden moeten opstaan.

In 2014 ondertekenden Groot-Brittannië en Duitsland samen met Noorwegen een verklaring voor meer steun aan het vlaggenschip van de VN inzake bosbeheer: het programma REDD+.

Het Britse Ontwikkelingsagentschap wenste geen commentaar te geven, maar het departement media wees naar hulpprogramma’s die tussen 2011 en 2021 honderden miljoenen ponden hebben beloofd in de strijd tegen de ontbossing.

Ondanks deze inspanningen, zouden de partners van Noorwegen “meer kunnen doen”, wilde een ambtenaar kwijt. Anderen maakten de bedenking dat andere landen misschien afgeschrikt worden door het hoge bedrag dat Noorwegen over heeft voor het fonds, en dat hun steun daartegenover eerder pinnig zou overkomen.

Onenigheid met DR Congo

Het Oslo Tropical Forest Forum is uitgegroeid tot een van de grootste events op de globale boskalender. Ministers en andere hooggeplaatsten van alle regenwoudlanden wereldwijd komen naar de Noorse hoofdstad om er in gesprek te gaan met huidige Noors Milieuminister Elvestuen.

Meestal verliepen de gesprekken in een verzoenende sfeer, zei deze laatste daarover. Al gaf hij ook toe dat er “onenigheid” was met de overheid van de Democratische Republiek Congo, aan wie eerder al betalingen werden bevroren.

Een van de auteurs van het rapport van Rainforest Foundation Norway, Nils Hermann Ranum, zei dat Noorwegen best “strenger” mag worden tegen landen die hun doelstellingen niet halen. In 2017 sneed Noorwegen nog in de jaarlijkse bijdrage aan Brazilië waardoor de gemiddelde betaling van 114 miljoen dollar met bijna twee derde naar beneden ging.

“Als de resultaten uitblijven, zullen ook de betalingen niet doorgaan”, zei Elvestuen. “Maar, je kan niet keihard zijn tegen regeringen en landen die je net zover wil krijgen om iets te doen wat ze niet uit zichzelf doen. We moeten dus echt inzetten op partnerschap.”

Nog meer doen

Noorwegen geeft zelden de volledige inhoud van zijn jaarlijkse verbintenis in het kader van het Nicfi-programma vrij, wat betekent dat het “in de komende jaren nog veel meer wil doen”, zei Elvestuen.

Vorige week werd een nieuwe deal ter waarde van 50 miljoen dollar ondertekend met Ecuador, met Duitsland als partner.

Volgens de Milieuminister van Ecuador, Tarcisio Granizo, zijn de betalingen een “compensatie” voor de inspanningen die zijn land doet om de verliezen van het in totaal 13,6 miljoen hectare regenwoud te beperken.

Consumptiepatronen in de rijke wereld zorgen voor ontbossing bij de armen. Maar tegelijk is een halt aan de ontbossing er noodzakelijk omdat de bomen in belangrijke mate broeikasgassen opslaan, afkomstig uit de geïndustrialiseerde landen.

Hierdoor, zo zei Granizo, is bosbescherming een zaak van “co-verantwoordelijkheid tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden.”

Desondanks blijft het moeilijk om de rijke landen te stimuleren om verbintenissen aan te gaan. In 2014 ondertekenden 14 landen een belangrijke verklaring om beloningsprogramma’s zoals dat van Noorwegen op te schalen.

Bewustzijn

“Bewustzijn vergroten” is het hoofddoel van de Noorse regering. Daarom heeft het land ook steun toegezegd voor de Global Climate Action Summit in Californië in september.

De stabiliteit van het Noorse programma schuilt ook in de politieke eendracht thuis. De regering van Elvestuen wordt beschouwd als centrumrechts naar Noorse termen. Maar ze handhaafden het beleid van de centrumlinkse coalitie van Solheim nadat ze in 2013 de verkiezingen hadden gewonnen.

“Noorwegen heeft een zeer positieve nationale overeenkomst waar alle politieke krachten achter staan, dit is dus echt niet controversieel in Noorwegen zelf”, zei Solheim.

Ranum van Rainforest Foundation Norway vindt dat het programma gevierd moet worden voor het succesvol zetten van bossen op de agenda. Maar, zei hij, de huidige staat van veel bossen roept op tot meer actie.

“Misschien waren we allemaal een beetje naïef over wat wij konden doen. Het was een grotere uitdaging dan we hadden verwacht”, zei hij.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op Climate Home News.