Wanneer menstrueren te duur wordt: stijgende prijzen houdt Afrikaanse meisjes weg van school

Sinds ze uitgelachen werd voor bloedvlekken op haar uniform, mist de Ghanese studente Juliet Opoku elke maand ongeveer een week school. Haar ouders, die een kleinschalige boerderij hebben, kunnen geen maandverband meer betalen. 

De kosten van maandverband zijn meer dan verdubbeld tot 12 Ghanese cedi (1,41 euro), vergeleken met 5 cedi vorig jaar. In het West-Afrikaanse land bedraagt de inflatie momenteel zo’n 32 procent. Armere gezinnen, zoals de familie van Opoku, zijn gedwongen om zich te concentreren op het kopen van voedsel in plaats van hygiënische producten.

“Ik spijbel omdat ik ooit mijn uniform bevlekte en de jongens me plaagden. Het heeft mijn zelfvertrouwen aangetast”, vertelt Opoku (15) aan de telefoon vanuit de Ashanti-regio in het zuiden van Ghana.

“Sanitaire maandverbanden zijn erg duur... Ik gebruik soms een toiletrol, babyluiers of een doekje tijdens mijn menstruatie”, voegt Opoku toe, die verpleegster wil worden.

Het wereldwijde probleem van de stijgende inflatie heeft de kosten van maandverband in veel Afrikaanse landen opgedreven. Hierdoor gaan meer meisjes van school, of ze grijpen naar onhygiënische alternatieven die infecties en onvruchtbaarheid kunnen veroorzaken, zeggen gezondheidsexperts en liefdadigheidsinstellingen.

Prijsexplosie

De prijs van een pakje maandverband was in april met 117 procent gestegen in Zimbabwe en met 50 procent in de Democratische Republiek Congo (DRC) in vergelijking met januari. Dat stelde  ActionAid International vast, dat ijvert voor vrouwen- en meisjesrechten.

Liefdadigheidsinstellingen zeggen dat dit ernstige gevolgen kan hebben voor miljoenen Afrikaanse meisjes. Het kan hun opleiding, gezondheid en waardigheid beïnvloeden, hen ertoe aanzetten om transactieseks te hebben met oudere mannen - en uiteindelijk de genderongelijkheid verergeren.

“Aangezien de prijzen blijven stijgen, is onze grootste zorg dat vrouwen zullen afzien van uitgaven aan gezondheid, zoals medicijnen en sanitaire producten, om prioriteit te geven aan voedsel en andere dingen om hun gezin te onderhouden”, zegt Suganya Kimbrough van Catholic Relief Services.

“Dit kan een enorme impact hebben op meisjes die naar school gaan en vrouwen die in hun levensonderhoud moeten voorzien”, zegt Kimbrough, adjunct-directeur voor programmakwaliteit in Oost-Afrika. Ze voegt eraan toe dat gezinnen ook maaltijden overslagen en vee verkopen om het hoofd te bieden aan de stijgende levensduurte. 

Onderwijs en gezondheid

Menstruatiearmoede - vaak gedefinieerd als de gebrekkige toegang tot menstruatieproducten, toiletten en informatie over menstruatiehygiëne - komt veel voor in een groot deel van Afrika ten zuiden van de Sahara. Door stigmatisering missen meisjes vaak lessen en stoppen ze soms zelfs helemaal met school. 

In Kenia bleek uit een door de Bill and Melinda Gates Foundation gesponsord onderzoek dat 65 procent van de vrouwen en meisjes geen maandverband kon betalen. Slechts 32 procent van de plattelandsscholen had een goede plek, zoals toiletten, waar meisjes hun maandverband konden verwisselen.

De Verenigde Naties schatten dat één op de tien meisjes in Afrika ten zuiden van de Sahara tijdens hun menstruatie de school mist, wat kan oplopen tot wel 20 procent van een schooljaar.

Zelfs als deze meisjes hun opleiding afmaken, lopen ze waarschijnlijk achter bij jongens van hun leeftijd, waardoor de bestaande ongelijkheden in opleidingsniveau nog groter worden, zeggen actievoerders.

Gevaarlijke alternatieven

Wanneer meisjes geïmproviseerde alternatieven gebruiken, zoals papier, oude vodden, bladeren en zelfs gedroogde koemest, lopen ze het risico ziek te worden met reproductieve en urineweginfecties, zeggen gezondheidsexperts.

“Meisjes kunnen algemene bacteriële infecties oplopen door het gebruik van vodden”, zegt Anita Asamoah, een onafhankelijke pleitbezorger voor de volksgezondheid.

“Als ze dan niet snel de juiste zorg krijgen, zullen deze infecties later leiden tot bekkenontsteking of onvruchtbaarheid.”

Pelvic Inflammatory Disease (PID) is een infectie van de baarmoeder, eileiders en eierstokken, die het moeilijk kan maken om zwanger te worden en de kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap in de eileiders vergroot.

Seks in ruil voor tampons

Zonder geld voor maandverband hebben sommige meisjes seks met oudere mannen, waardoor een cyclus van afhankelijkheid en uitbuiting in stand blijft. Het kan bovendien leiden tot ongewenste zwangerschappen en vroeg moederschap.

"Mannen hebben hen tot een seksuele relatie gelokt in ruil voor maandverband", zegt Adjoa Nyanteng Yenyi, die samen met het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) in Ghana werkt aan seksuele gezondheid van adolescenten.

"Veel meisjes zijn het slachtoffer geworden van adolescente en ongeplande zwangerschap."

Uit onderzoek van het Kenya Medical Research Institute bleek dat 10 procent van de ondervraagde 15-jarige meisjes seks had met mannen om menstruatieproducten te krijgen.

Menstruatiecups

Campagnevoerders dringen er bij Afrikaanse landen op aan om belastingen op menstruatieproducten af ​​te schaffen of ze betaalbaarder te maken. Slechts een handvol landen, zoals Kenia, Rwanda en Zuid-Afrika, hebben dat al gedaan.

Ghana heft een invoerbelasting van 20 procent en 12,5 procent extra btw op maandverband. De Ghanese fiscus classificeert dat namelijk als luxeartikel. 

Daarnaast zeggen actievoerders dat meer landen gratis maandverband zouden moeten verstrekken aan schoolmeisjes, naar het voorbeeld van Kenia, Zuid-Afrika, Botswana en Zambia. Ook goedkopere, herbruikbare producten zoals broeken met wasbare voeringen en menstruatiecups zouden volgens hen moeten gepromoot worden.

Kofi Kyeremateng Nyanteng is landdirecteur van Ghana voor CouldYou?, dat siliconen menstruatiecups distribueert aan meisjes aan de rand van de maatschappij over de hele wereld.

“We moeten zoeken naar efficiënte en duurzame manieren om menstruatiearmoede aan te pakken”, zegt hij.

“Een strategie die werkt is om herbruikbare producten zoals de menstruatiecup op de agenda’s van beleidsmakers te plaatsen”, zegt hij. Hij voegt eraan toe dat de cups tot 10 jaar meegaan.

-

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation