Vlaanderen verlengt samenwerking met Malawi tot minstens 2028

Het partnerschap met Malawi begon al in 2006. Het Oost-Afrikaanse land is samen met Mozambique, Zuid-Afrika en recent ook Marokko een van de vier Vlaamse partnerlanden voor ontwikkelingssamenwerking. Vlaams minister-president Jambon en Richard Chiputula van de Malawische ambassade hebben dat engagement woensdag officieel met vijf jaar verlengd.

“Dat het partnerschap met Malawi al zoveel jaar wordt voortgezet getuigt van de relevantie, duurzaamheid en positieve resultaten ervan”, zei Jambon tijdens de aankondiging.

“Het feit dat mijn Malawische tegenhanger de samenwerking met Vlaanderen onlangs als ‘een voorbeeld voor andere donors’ heeft bestempeld, betekent veel voor ons.”

Voedselzekerheid

In de samenwerking met Malawi focust Vlaanderen hoofdzakelijk op landbouw en voedselzekerheid. Dat is nodig in het straatarme land, waar de economie voornamelijk draait op de teelt van gewassen zoals tabak, suiker en thee.

Meer dan driekwart van de werkende bevolking bewerkt het land, maar oogstopbrengsten zijn laag omdat boeren afhankelijk zijn van neerslag en de bodem weinig vruchtbaar is. Klimaatverandering zorgt voor bijkomende kopzorgen omdat er meer periodes van droogtes en overvloedige regens zijn, en de temperaturen stijgen.

Afgelopen maart hield ook cycloon Freddy lelijk huis in Malawi, de verwoestende storm zorgde voor veel erosie waardoor de bodem werd aangetast. Niet alleen de oogst van 2023 mislukte, het vrat ook aan de productiviteit van de landbouwgrond op lange termijn.

Door dat gebrek aan productiviteit is Vlaanderen de voorbije jaren steeds meer gaan focussen op landbouwvoorlichting, om met innovatieve tactieken de efficiëntie te vergroten. Aandachtspunten daarbij waren steevast voedselzekerheid en de rol van de vrouw in de landbouwsector.

Focus verschuift

In het hernieuwde partnerschap zijn er wel enkele accentverschuivingen. De focus komt nu te liggen op commercialisering van de landbouw, zodat kleinschalige boeren niet enkel voorzien in hun eigen levensonderhoud. Het doel moet zijn om met hun gewassen ook een inkomen te verwerven en bij te dragen aan de economische groei.

Er zal ook extra worden ingezet op klimaatbestendige landbouw, met bijvoorbeeld nieuwe gewassen die beter bestand zijn tegen de opwarming van de aarde. Ten derde moet de landbouwsector zich ook aanpassen aan de sterke verstedelijking, waarbij gebieden die voorheen als landelijk werden beschouwd een meer stedelijk karakter krijgen. De stadsbewoners moeten gevoed worden, maar vaak ontbreekt de infrastructuur om de landbouwproducten van het veld naar de stad te krijgen.

“De middelen zijn beperkt en de noden enorm, daarom zijn we blij om te zien dat dit hernieuwd partnerschap uitbreidt, voortbouwend op de successen van de vorige jaren”, aldus Richard Chiputula, plaatsvervangend hoofd van de missie van de Malawische ambassade. “Kleinschalige boeren zijn de sleutel van de economische transformatie van Malawi; als zij groei realiseren, kunnen we binnenkort de internationale markten betreden”.

Een gedurfd recept

Volgens Chiputula is Vlaanderen een flexibele donor die durft gebruikmaken van innovatieve modellen. Een voorbeeld hiervan is een project met Vlaamse steun in de hoofdstad Lilongwe. Ziweto, een collectief van veeartsen, wilde de Malawische veeteelt een boost geven door goedkoop en hoogwaardig veevoeder te verdelen. Zo zouden boeren niet langer afhankelijk zijn van dure ingevoerde veevoeders. Om aan het nodige niveau van proteïnen te geraken, moest Ziweto echter nog steeds supplementen invoeren vanuit Zuid-Afrika. Het woog enorm zwaar op het jonge bedrijfje om die tegen harde valuta te importeren.

De Vlaamse vzw Exchange bracht de veeartsen in contact met experten van landbouwgroep Aveve. Die gingen ter plekke en namen stalen van Malawische gewassen om in hun labo in Merksem te analyseren. Op basis daarvan kwamen ze met een nieuwe formule voor diervoeder. Zo konden de Zuid-Afrikaanse proteïnen grotendeels vervangen worden. Nu produceert Ziweto hoogwaardige maar betaalbare diervoeders met lokaal geproduceerde sojabonen, maïs en de restproducten van de plaatselijke voedingsindustrie. Het bedrijf heeft daarmee een verdienmodel beet, en de Malawische veeteelt kan een sprong voorwaarts maken.

De case is volgens Jambon exemplarisch voor de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. “De samenwerking met Malawi wordt gekenmerkt door een open dialoog, wederzijds respect, zelfredzaamheid en afstemming op het lokale overheidsbeleid”, aldus de minister-president.