VUB-studie: Vlaanderen komt onder water staan

De meeste projecties van de globale stijging van het zeeniveau lopen tot eind deze eeuw. Het smelten van de ijskappen is echter een zeer langzaam proces en eens de ijskappen uit evenwicht zijn, kan het nog honderden tot duizenden jaren duren voor een nieuw evenwicht is gevonden. In zijn doctoraatsstudie, gepubliceerd in het tijdschrift Earth System Dynamics heeft VUB-glacioloog Jonas Van Breedam projecties gemaakt voor de stijging van het zeeniveau tijdens de komende 10.000 jaar. Hij maakte hiervoor gebruik van gekoppelde modellen van de Groenlandse en Antarctische ijskappen, de atmosfeer en de oceaan.

“De uitstoot van broeikasgassen tijdens de komende dertig tot tweehonderd jaar kan in de komende honderd eeuwen een globaal gemiddelde zeeniveaustijging van 9 tot 37 meter tot gevolg hebben. Vlaanderen zou zo goed als volledig onder het zeeniveau komen te liggen.”

CO2-piek

De VUB-onderzoeksgroep Fysische Geografie onder leiding van Philippe Huybrechts ging uit van klimaatscenario’s die gaan van een CO2-piek tijdens de komende dertig jaar tot het uitstoten van de meeste beschikbare CO2-reserves tijdens de komende tweehonderd jaar. 

Het hoogste scenario houdt ook rekening met een versterkt broeikaseffect wanneer de permafrost op land en op de oceaanbodem smelt en methaan hierdoor in grote hoeveelheden zou vrijkomen.

Afhankelijk van die uitstoot van broeikasgas zal het zeeniveau tussen de 9,2 meter en 37,4 meter stijgen. De Groenlandse ijskap zal in elk scenario volledig verdwijnen, terwijl de Antarctische ijskap grotendeels intact blijft bij een laag-emissiescenario en tot de helft van zijn massa kan verliezen in een hoog-emissiescenario. 

Pas na 10.000 jaar is het zeeniveau weer in evenwicht met de klimaatverandering en zal de stijging terug afnemen. 

Voor het hoge-emissiescenario zal het zeeniveau tijdens de eerste tweeduizend jaar met gemiddeld meer dan één meter per eeuw stijgen. Voor het lage emissie-scenario is die stijging voor dezelfde periode 10 keer lager, met gemiddeld 11 centimeter per eeuw. De snelheid waarmee het  zeeniveau stijgt is dus sterk afhankelijk van de totale hoeveelheid uitgestoten CO2.

Vlaanderen onder water

De huidige stijging van het zeeniveau komt van de expansie van oceaanwater dat warmer wordt en door het smeltwater van gletsjers. Die gletsjers zullen wellicht het grootste deel van hun volume tegen het einde van de 21e eeuw verliezen. De grootste bijdrage komt evenwel van de ijskappen. 

“Deze studie toont aan dat het effect van de huidige opwarming op het zeeniveau voor duizenden jaren zichtbaar zal blijven, vooral door de trage reactiesnelheid van de Groenlandse en Antarctische ijskappen op een verandering in temperatuur”, zegt Jonas Van Breedam. “Als we de emissies van CO2 niet snel tot nul kunnen herleiden, zal Vlaanderen, met uitzondering van een deel van Limburg, zo goed als volledig onder het zeeniveau komen te liggen.”

“Ook Nederland, Denemarken, delen van Duitsland en delen van Groot-Brittannië zullen bijna volledig onder water komen”, zegt Van Breedam.