Waarom Greta Thunberg fout is om de klimaattop te boycotten (Opinie)

Greta Thunberg komt dus niet naar COP27. Ze heeft de top veroordeeld als “greenwashing”, ze heeft haar twijfels over de mensenrechtensituatie van het gastland geuit alsook de manier waarop Egypte omgaat met activisten.

Voor alle duidelijkheid: we bewonderen Greta Thunberg voor wat ze heeft bereikt en voor de druk die ze op onze politieke leiders heeft kunnen opvoeren om meer te doen. We zijn het ook volkomen met haar eens dat er veel meer nodig is, en snel.

Maar wat COP27 betreft, hopen we dat ze van gedachten verandert. We noemen hiervoor drie redenen: de kracht van diplomatie, de urgentie van de situatie en de rol van COP27 om mensen met macht en mensen met invloed bijeen te brengen.

Diplomatie werkt

Greta Thunberg heeft gelijk: veel internationale evenementen beperken zich tot “bla, bla, bla”, maar toch hebben de onderhandelingen van de Verenigde Naties over klimaatverandering veel meer bereikt dan velen beseffen. 

Vóór het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 waren we bijvoorbeeld goed op weg naar een temperatuurstijging van 4 à 6 graden Celsius tegen het einde van de eeuw. Vandaag lijkt het erop dat we op schema liggen voor een geschatte 2,4 à 2,8 graden Celsius - als de huidige beloften worden nagekomen. 

Hoewel dit nog steeds een verschrikkelijk scenario zou zijn, is het wel minder apocalyptisch dan de aanvankelijk nog hogere temperatuurstijging.

Zoals we ook in een eerder artikel schreven, hebben internationale onderhandelingen over klimaatverandering al best veel impact gehad, waardoor de transitie na twee eeuwen afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is afgetrapt en we op zijn minst een kans hebben om op langere termijn duurzaamheid te bereiken. Slechts enkele dagen geleden voorspelde het Internationaal Energieagentschap dat de wereldwijde uitstoot in 2025 een piek zal bereiken voordat de daling zal worden ingezet. Bovendien voorspellen ze ook dat alle soorten fossiele brandstoffen zullen “pieken of een plateau bereiken”.

Zouden we wensen dat dit eerder was gebeurd? Absoluut. Maar toch laat het ook zien dat er vooruitgang wordt geboekt. Bovendien is er geen alternatief als het gaat over de aanpak van een mondiaal probleem van deze omvang. Geen enkel land, bedrijf of coalitie kan dit probleem alleen oplossen. We moeten allemaal samenwerken.

De urgentie vereist dat iedereen meedoet in de strijd

We zijn het volledig eens met Thunbergs oproep om iedereen te “mobiliseren” en betrokken te zijn bij de enorme uitdaging waar we voor staan. Veel mensen kiezen voor activisme, zetten hun regeringen onder druk om ambitieuzer te zijn, of passen hun gewoonten als consument of investeerder aan. Thunberg heeft ook volkomen gelijk dat de tijd dringt; de wetenschap vertelt ons dat de kans om de opwarming te beperken tot 1,5 graden Celsius snel aan het opdrogen is.  

En net dit is waarom COP27 zo belangrijk is. Nu de tijd dringt, zal deze bijeenkomst in Egypte het uitgelezen moment zijn om te zien of toezeggingen die tijdens COP26, vorig jaar in Glasgow, zijn gedaan, ook worden nagekomen. Houdt de wereldwijde gemeenschap zich aan haar beloften of schiet ze tekort? COP27 geeft ons de gelegenheid om te evalueren, aan te dringen op meer urgentie en wereldwijde aandacht te vestigen op degenen die hun beloften nakomen en degenen die dat niet doen.

De beslissing in Glasgow om niet vijf jaar lang te wachten totdat regeringen verbeterde nationale klimaatplannen konden indienen, maar om alle landen te vragen hun plannen  bij de start van COP27 bij te werken, is ook belangrijk.

In totaal hebben 39 naties nieuwe of bijgewerkte klimaatplannen gecommuniceerd, waaronder grote landen zoals Australië en India. Dit is natuurlijk niet genoeg, maar het is een begin. Op COP27 zou dezelfde oproep moeten weerklinken tegen COP28.

Invloed op wie macht heeft

Ten slotte bieden VN-klimaattoppen één keer per jaar de gelegenheid om met machtige politici in gesprek te gaan en aan te dringen op beslissingen over de klimaatdreiging. Nu de tijd zo kort is, mag niemand die dat proces kan beïnvloeden wegblijven.

Greta Thunberg heeft haar enorme invloed al laten zien. Ze heeft mensen tot actie geïnspireerd en politici kunnen overhalen om de klimaatkwestie serieuzer te nemen. Haar aanwezigheid op COP27 zou ongetwijfeld een verschil maken.

Een van de redenen die ze heeft opgegeven om niet naar Egypte te reizen, is haar bezorgdheid dat de vertegenwoordiging van het maatschappelijk middenveld deze keer misschien lager zal zijn, en ze wil niet de plaats van iemand anders innemen. Dat is attent. Maar Greta Thunberg heeft toegang tot leiders die anderen misschien niet hebben. Haar aanwezigheid kan een grote impact hebben.

Om deze redenen hopen we dat Greta Thunberg alsnog terugkomt op haar beslissing en haar invloed op COP27 ten volle zal gebruiken. Terwijl we dit schrijven, lijkt het erop dat een andere machtige figuur die eerder had uitgesloten om aanwezig te zijn, van gedachten verandert. 

De nieuwe Britse premier, Rishi Sunak, had aanvankelijk ook gezegd dat hij niet aanwezig zou zijn, daarbij verwijzend naar de financiële en energie-uitdagingen van zijn land en een dringende budgetplanning die niet kon wachten.

Inmiddels is hij echter van gedachten veranderd. De publieke reactie op zijn aanvankelijke besluit, evenals de zorgen van de industrie en het maatschappelijk middenveld, deden de premier zijn standpunt heroverwegen. Dit is goed nieuws en, naar onze mening, de juiste beslissing.

Als Rishi Sunak wil voortbouwen op de solide prestaties van Groot-Brittannië op COP26 en hij de reputatie van zijn land voor het serieus nemen van klimaatverandering hoog wil houden, hopen we dat hij met nieuwe toezeggingen en financiering komt. Het zou een positief signaal zijn mocht koning Charles ook aanwezig zijn.

Groot-Brittannië is immers nog steeds de voorzitter van de COP tot de start van COP27. Het missen van de klimaattop in Egypte zou dus niet de juiste boodschap zijn geweest voor de Britse partners en de wereldwijde gemeenschap in het algemeen.

Met geen alternatieve, realistische manier om klimaatverandering aan te pakken dan het multilaterale systeem, dringen we er bij Greta Thunberg op aan om het voorbeeld van Rishi Sunak te volgen en deel te nemen aan de bijeenkomst. In feite zou al wie macht of invloed heeft naar Sharm -el-Sheikh moeten komen. Of zoals John F. Kennedy ooit zei:  “Laten we nooit onderhandelen uit angst. Maar laten we ook nooit bang zijn om te onderhandelen”.

___

Felix Dodds en Chris Spence nemen sinds de jaren negentig deel aan VN-milieuonderhandelingen. Ze schreven samen Heroes of Environmental Diplomacy: Profiles in Courage (uitgegeven bij Routledge, 2022), waarin de rol van het individu wordt onderzocht bij het inspireren van veranderingen in het milieu.