Syrische vluchtelingen in Griekenland: de impasse is compleet

Ze zitten er al meer dan een week en zijn met driehonderd: mannen, vrouwen en kinderen, weggevlucht van het aanhoudende oorlogsgeweld in Syrië en met een duidelijke eis. Ze willen toestemming om vanuit Griekenland verder te reizen naar andere Europese landen.

Velen van hen blijven er ook ’s nachts en slapen op de ruwe grond, enkel bedekt met een deken bij temperaturen van minder van tien graden Celsius. Enkelen werden al overgebracht naar het ziekenhuis met tekenen van onderkoeling of met andere medische klachten als gevolg van de hongerstaking die verschillende demonstranten een week geleden startten.

Geen doorgang

De Griekse autoriteiten hebben al verschillende keren met hen gecommuniceerd. Telkens opnieuw herhalen ze wat de officiële richtlijn voorschrijft. Die zegt dat er geen wettelijke voorzieningen zijn die hen de doorgang naar andere Europese landen toestaan, tenzij ze formeel de status van vluchteling hebben verworven.

De meeste van de Syriërs die meedoen aan de sit-in lijken echter niet bereid om asiel aan te vragen in Griekenland.

Ze weigeren dat te doen, zelfs nadat hen is gezegd dat asiel zou worden toegekend via versnelde procedures. Dit zou hen de reisdocumenten geven waar ze zo vurig op hopen, maar anderzijds zou het hen ook beroven van het recht om asiel te zoeken in andere Europese landen die betere integratiediensten voorzien.

Veel Syriërs die afkomstig zijn uit de stedelijke middenklasse begrijpen dat asiel in Griekenland voor hen zal leiden naar een toekomst van sociale uitsluiting, iets wat ze niet willen aanvaarden.

Niet-wenselijke bestemming

Toen Griekenland jaren geleden vooral economische vluchtelingen aantrok, implementeerde het land een beleid dat asielaanvragen limiteerde, met de bedoeling om misbruik tegen te gaan.

De crisis veranderde het land echter in een niet-wenselijke bestemming voor vluchtelingen en migranten. Nu lijkt het erop dat de Griekse autoriteiten de vluchtelingen, die er dagelijks aankloppen, in de richting van een asielaanvraag duwen.

Die verandering in aanpak kwam er nadat het land een asielbeleid had uitgewerkt samen met de vluchtelingenorganisatie van de VN (UNHCR), en na druk van de Europese Commissie.

Maar deze beleidsverandering werd niet opgevolgd door de eigen integratiediensten, noch werd in de noodzakelijke infrastructuur voorzien.

Volgens een rapport van de Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (ELIAMEP) werden de Europese middelen en het budget afkomstig uit de nationale begroting in de periode 2007-2013 geïnvesteerd in grenscontroles, opsluiting en gedwongen terugkeer van migranten.

Dit ging ten koste van het opzetten van minder dure en proactieve opvangsystemen zonder dergelijke strafmaatregelen. Als gevolg hiervan mist het land de faciliteiten om de nieuwe golf van vluchtelingen op te vangen.

Vijfduizend Syriërs

Giorgos Tsarbopoulos van het UNHCR-kantoor in Griekenland zegt dat het land nooit echt geprobeerd heeft om een integratiebeleid uit te bouwen. " Nu is het, door de toename van het aantal vluchtelingen, een noodzaak om aangepaste beleidsinitiatieven te formuleren die de integratie bevorderen. Dat is noodzakelijk, zowel voor de vluchtelingen als voor de sociale cohesie in Griekenland.”

Tsarbopoulos denkt dat de voorwaarde van de regering om bescherming te koppelen aan een asielaanvraag de situatie op de spits zal drijven en eerder contraproductief zal werken.

Volgens de laatste schattingen vluchtten vorige maand meer dan vijfduizend Syriërs naar Griekenland.

De Griekse Raad voor de Vluchtelingen liet in een reactie weten dat de asielprocedure geen instrument of voorwaarde mag zijn om mensen op de vlucht voor oorlog hulp te verlenen.

In een persbericht spoort UNHCR-Griekenland Europa aan om een brede Europese vluchtelingenaanpak uit te werken waarbij de nadruk ligt op de solidariteit onder de lidstaten.

Al twee jaar lang hebben Griekenland, Italië en Malta herhaaldelijk aan de Europese Raad gevraagd om een gedeelde verantwoordelijk tussen de lidstaten in het noorden van Europa en die in het zuiden bespreekbaar te maken. Maar die bespreking is er vooralsnog niet gekomen.