Oekraïnecrisis en inflatie duwen miljoenen wereldwijd in armoede

De stijging van voedsel- en grondstofprijzen op de wereldmarkt heeft nu al een verwoestende impact op het levensonderhoud van huishoudens in lage-inkomenslanden, blijkt uit een rapport dat het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) op donderdag vrijgaf.

Vooral in landen ten oosten en ten zuiden van Oekraïne, in het Kaspische zeegebied en de Balkan, en in Afrika ten zuiden van de Sahara kunnen steeds meer gezinnen de eindjes niet langer aan elkaar knopen. Daarnaast zijn ook Egypte, Irak, de Filipijnen, Afghanistan en Jemen uitzonderlijk hard geraakt door de inflatie.

Sociale onrust

“Deze levensduurtecrisis duwt miljoenen in de armoede aan een adembenemende snelheid”, zegt UNDP-secretaris Achim Steiner. “De dreiging van sociale onrust wordt daardoor met de dag groter”. Het rapport wijst erop dat 125 miljoen mensen in de armoede beland zijn in een tijdspanne van 18 maanden tijdens de pandemie, toen lockdowns en fabriekssluitingen tot de orde van de dag behoorden. Slechts drie maanden tijd na de Russische invasie van Oekraïne zijn er wereldwijd al 71 miljoen mensen onder de armoedegrens beland. 

Aangezien de rente verhoogt wordt in een reactie op de snel stijgende inflatie, bestaat bovendien het risico dat er nog meer financiële ontbering ontstaat als gevolg van de economische vertraging die dat met zich meebrengt. Dat kan volgens het rapport de armoedegolf nog versnellen en verdiepen.

“We zijn getuige van een alarmerend groeiende divergentie in de wereldeconomie, aangezien hele ontwikkelingslanden dreigen achter te blijven/ Dat komt omdat ze worstelen met de aanhoudende pandemie, verpletterende schuldenniveaus en nu een uit de pan swingende voedsel- en energiecrisis”, zegt Steiner.

Cash in het handje

Het rapport benadrukt voor beleidsmakers dat gerichte geldtransfers veel doeltreffender zijn om armoede aan te pakken dan industriële of economische sectoren te subsidiëren.

“Hoewel algemene energiesubsidies op korte termijn kunnen helpen, zorgen ze op de langere termijn voor ongelijkheid, verergeren ze de klimaatcrisis en verzachten ze de directe klap van de stijging van de levensduurte niet zo sterk als gerichte geldoverdrachten”, zegt George Gray Molina, hoofdeconoom van de UNDP en auteur van het rapport.

“Cash geld in de handen van de mensen die moeten bekomen van de astronomische prijsstijgingen voor voedsel en brandstof, zal op een positieve manier een wijdverbreide impact hebben”, zegt Molina.

De meeste ontwikkelingslanden hebben echter geen ruimte om burgers geld te geven, omdat ze vastzitten aan een torenhoge schuldenberg die ze moeten aflossen bij buitenlandse eisers.

Om landen de ademruimte te geven om steunprogramma’s te financieren, pleit Molina voor een moratorium op staatsschulden gedurende twee jaar, ongeacht het bbp per hoofd van de bevolking. Dat sluit aan bij eerdere oproepen van financiële instellingen, waaronder de Wereldbank, tot een vorm van wereldwijde schuldsanering.