Sociale onrust in Italië slaat over op migranten

"Het is zoals explosieven, brandstof en lucifers samen op hetzelfde schap leggen. Deze dingen bewaar je beter op gescheiden plaatsen", zo verklaart Giuseppe Giorgioli, inwoner van het Tor Sapienza-district in Rome en lid van het buurtcomité, de recente uitbarsting van geweld tegen een opvangcentrum voor asielzoekers.

Het district ten oosten van de Italiaanse hoofdstad wordt volgens Giorgioli door het Romeinse stadsbestuur als minderwaardig behandeld omdat het relatief klein is. "Daarom zijn er nu in Tor Sapienza vier asielcentra en twee zigeunerkampen, terwijl andere districten er geen hebben", klaagt hij.

De concrete aanleiding voor de volksopstand was een vermeende verkrachtingspoging van een lokale inwoner door een Roemeen, en een reeks diefstallen in flatgebouwen in de buurt.

Brokken asfalt

Het Tor Sapienza-comité had een demonstratie georganiseerd om het stadsbestuur te vragen op te treden tegen het verval in hun buurt. Na afloop verzamelde een groep mensen, een honderdtal volgens een ooggetuige, voor het gebouw waarin een asielcentrum en organisaties die buitenlandse minderjarigen begeleiden, gevestigd zijn.

"Toen ik de volgende ochtend in het centrum arriveerde, trof ik er grote brokken asfalt en glasscherven aan. De bewoners hadden paniekaanvallen", herinnert Alessia Armini van het Italiaanse Systeem voor de Bescherming van Asielzoekers en Vluchtelingen zich. "In dit soort centra zitten kwetsbare mensen, zowel minder- als meerderjarigen."

Niemand ontkent de slechte leefomstandigheden in tal van Romeinse buitenwijken, maar ook andere factoren helpen om deze opflakkering van geweld te verklaren. "Deze mensen zijn geen racisten, ze zijn uitgeput. Rome is maar de top van de ijsberg. Dit gaat over heel Italië", verzekert Paolo Grimoldi, parlementslid van de rechtse partij Lega Nord.

"Maar wanneer er per jaar 150.000 migranten bijkomen – illegaal volgens ons, vluchtelingen volgens de regering – die een huis en geld van de staat krijgen, heeft dat ontwrichtende gevolgen voor ons sociaal weefsel", voegt hij eraan toe.

Hoge werkloosheid

Monseigneur Giancarlo Perego, die aan het hoofd staat van de stichting voor migranten binnen de Italiaanse Bisschoppenconferentie, ziet dat anders. "Migranten verlaten hun land omdat er geen economische kansen meer zijn voor velen van hen."

Hij verwijst voor het geweld in Tor Sapienza naar het bestuur van dit district, dat "meer oog had voor de belangen van bouwpromotoren dan voor ontmoetingsplaatsen die nodig zijn voor de veiligheid in een buurt".

De economische crisis speelt ook een belangrijke rol in deze context. "Episodes zoals het incident in Tor Sapienza worden versterkt door een groeiende armoede die vandaag 13 miljoen mensen in Italië treft, waarbij 42 procent van de jongeren werkloos is", meent Perego.

"Die moeilijke situatie mag niet verhinderen dat we relaties opbouwen, correcte informatie verstrekken en plaatsen waar mensen leven goed beheren, om ontmoetingen aan te moedigen in plaats van sociale conflicten", aldus de geestelijke.

"Geen racisten"

De inwoners van Tor Sapienza van hun kant verwerpen elke beschuldiging van racisme. "We heten iedereen welkom, zoals we dat al twintig jaar doen", stelt Giorgioli. "Maar er zijn regels die nageleefd moeten worden en diensten die het stadsbestuur moet verschaffen. Als dat niet gebeurt, worden mensen met minder geduld woedend."

In de dagen na de aanval op het asielcentrum bezochten lokale en nationale politici de buurt. Dat leverde hen felle kritiek op, niet alleen van boze burgers, omdat ze de situatie zouden misbruikten.

"Iedere vorm van manipulatie, of het nu uit linkse of rechtse hoek komt, moet vermeden worden. Politici moeten een stad besturen, geen aanleiding geven voor nieuwe sociale onrust", vindt Perego.

De gewelddadige episode in Tor Sapienza en de tekenen van sociale onrust in andere Italiaanse buurten hebben het debat aangewakkerd en de aandacht gevestigd op de migrantenkwestie. "In deze voorsteden is er zeer veel sociale ontbering, maar het is angstwekkend dat al die haat die wordt gekanaliseerd in één symbolisch geval ", zegt Armini, coördinator van het asielcentrum.

Giorgioli is er niet van overtuigd dat zulke situaties zich nooit meer zullen voordoen. "Ik vrees dat dezelfde mensen hun gewelddadige acties zullen herhalen als er geen tekenen van beterschap komen."