Europa vist Afrikaanse kustwateren leeg

Sinds de jaren negentig zien de traditionele vissers in West-Afrika hun vangsten sterk teruglopen. "Ik heb het zien veranderen", vertelt de 59-jarige Mamadou Diop Thioune uit Senegal. "Vroeger konden we dicht bij de kust vissen en hadden we niet veel brandstof nodig. Nu moeten we dure brandstof gebruiken om erg ver uit de kust op zoek te gaan naar vis. En dan nog keren de boten soms leeg terug. Het is tijdrovend en gevaarlijk geworden voor de vissers."

Hetzelfde verhaal bij zijn 53-jarige collega Celestiono Oliveira uit Kaapverdië, die net als Thioune op uitnodiging van Greenpeace naar Brussel reisde om aandacht te vragen voor het lot van de Afrikaanse vissers. "Vroeger kon je er goed van leven, de vis was dichtbij en rijkelijk. Maar nu zorgt de overbevissing voor grote problemen. Niet alleen voor de lokale economie en werkgelegenheid, maar ook voor de sociale situatie in de vissersdorpen."

De traditionele vissers zijn geen partij voor de Europese vloot. Het gaat vaak om grote schepen die gesofistikeerde technologie gebruiken om de scholen op te sporen en te vangen. Er varen speciale diepvriesschepen mee die dagelijks tonnen vis kunnen verwerken.

Perfect legaal

Vreemd genoeg is de aanslag op de Afrikaanse visbestanden niet illegaal. "De overbevissing gebeurt binnen legale akkoorden", zegt Farah Obaidullah van Greenpeace. "De Afrikaanse landen hebben immers partnerschapsovereenkomsten (POV's) afgesloten met de Europese Unie. Daardoor krijgen Europese schepen toegang tot hun visgronden in ruil voor ontwikkelingsgeld. Maar wat met dat geld gebeurt is niet duidelijk. Zelden sijpelt het door tot in de vissersdorpen zelf."

De POV's moeten volgens Greenpeace niet afgeschaft worden, maar wel veel striktere voorwaarden krijgen. Zo moeten de visquota naar een duurzaam niveau teruggebracht worden en moet de lokale vissersgemeenschap betrokken worden bij de vangst en verwerking.

Europees visserijbeleid

De tijd dringt voor de vissers, want Europa werkt aan een nieuw visserijbeleid dat in 2013 in werking treedt. Iedereen is zich ervan bewust dat maatregelen zich opdringen, want ook in Europa staan de visbestanden sterk onder druk. De Landbouw- en Voedselorganisatie van de Verenigde Naties schat dat maar liefst 88 procent van de Europese visbestanden er slecht of zeer slecht aan toe zijn.

"Vooraleer de Europese Unie vis gaat halen in andere delen van de wereld, zou ze beter haar eigen beleid op orde brengen", zegt Obaidullah. In het nieuwe visserijbeleid moeten volgens Greenpeace veel strengere vangstquota opgenomen worden die tot duurzame visserij leiden. "We vragen vooral dat er eindelijk geluisterd wordt naar de wetenschappers", zegt Obaidullah. "Het advies van de wetenschap zou wettelijk bindend moeten worden, en niet louter adviserend zoals nu."

Greenpeace pleit ook voor meer transparantie en de afbakening van zeereservaten waar alle commerciële activiteiten verboden zijn en waar de visbestanden zich kunnen herstellen."