Straatprotest tegen Thaise regering wordt groter en grimmiger

Het is een jaar geleden dat in Thailand studenten en sinds kort ook middenklassers manifesteren en op straat komen om politieke hervormingen te eisen. Zo stelden jongeren in augustus vorig jaar hun “tien punten manifest” voor. Daarin vroegen ze het ontslag van eerste minister Prayuth.

De jongeren beschouwen de premier als de verpersoonlijking van een oude politieke cultuur. Hij pleegde een staatsgreep in 2014 en kon vijf jaar later aan de macht blijven als premier, na gecontesteerde verkiezingen.

Ook de monarchie wordt in de eisenbundel op de korrel genomen. De koning heeft in Thailand veel effectieve macht en op majesteitsschennis staan zware straffen. Volgens de actievoerders kan dat niet langer in een moderne democratie.

Betogingen

In september 2020 startte een lange reeks betogingen. Vaak dagen er tienduizenden deelnemers op in hoofdstad Bangkok. Doorgaans pakt de regering verschillende boegbeelden van het protest op, onder meer omdat ze zich niet zouden houden aan het samenscholingsverbod dat sinds het begin van de coronacrisis van kracht is.

Het lot van de 23-jarige studentenleider Parit Chiwarak, die steevast mee op de barricade staat, is een symbool van de bitse strijd tegen de overheid geworden. Dit voorjaar bracht de jongeman bijna vier maanden in de cel door. Na een hongerstaking kwam hij in mei voorwaardelijk vrij. Maar onlangs is hij opnieuw opgepakt, omdat hij mee had betoogd tegen de arrestatie van andere activisten.

Intussen wordt de sfeer op straat agressiever. Vorige week gebruikte de politie zowel een waterkanon als traangas om betogers uiteen te drijven. Een 15-jarige jongen zou daarbij in coma geraakt zijn nadat hij een kogel in zijn nek kreeg.

Een deelnemer beklemtoont dat het om een vreedzame actie ging. Agenten zeggen dat ze met verf en rookbommen bekogeld werden. Nog volgens de politie is het waterkanon ingezet “volgens de internationale standaardprocedures” en werd er niet met scherp geschoten.

Verarmde middenklasse

Het protest komt niet meer alleen van jongeren die het politieke systeem willen veranderen. Er is ook veel ongenoegen over het coronabeleid van de regering. Het totaal aantal besmettingen in Thailand is boven het miljoen gestegen en veel bedrijven gingen overkop. Een verarmde middenklasse voelt de gevolgen van de pandemie rechtstreeks in de portemonnee en trekt de straat op.

“Deze betogers zijn minder goed georganiseerd dan de studenten, zijn kwaad en gefrustreerd en lijken bereid om geweld te gebruiken”, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) in een mededeling. HRW roept de Thaise regering op om de grieven van deze mensen ernstig te nemen.

Maar voorlopig komt er geen dialoog. Oppositieraadsleden hebben wel een motie van wantrouwen ingediend tegen premier Prayuth en vijf van zijn ministers. Wellicht wordt hier eind deze maand of begin september over gedebatteerd in het parlement.