Kans op grote vulkaanuitbarsting wordt “schromelijk” onderschat

Dat komt volgens onderzoekers aan de Universiteit van Cambridge door de “wijdverbreide misvatting” dat het risico op verwoestende vulkaanuitbarstingen relatief laag is. 

“Gegevens verzameld uit ijskernen over de frequentie van uitbarstingen doorheen de geschiedenis suggereren echter dat de kans op een explosie van magnitude 7 één op zes is in de komende honderd jaar”, zegt Lara Mani, expert op het gebied van rampen met een globale impact. “Het is spelen met vuur. Zulke gigantische uitbarstingen hebben in het verre verleden abrupte klimaatverandering en ineenstorting van beschavingen veroorzaakt.”

Tonga

De uitbarsting in de Polynesische eilandstaat Tonga in januari was de grootste die ooit met moderne apparatuur werd geregistreerd. Indien zo’n uitbarsting zich had voorgedaan in een dichtbevolkt gebied vol kritieke infrastructuur, zouden de gevolgen voelbaar geweest zijn over de hele wereld. Wetenschappers bepalen nog steeds de magnitude van die uitbarsting op de Volcanic Explosivity Index (VEI). Momenteel wordt vermoed dat ze op magnitude 6 zullen uitkomen.

Het onderzoek van Mani en haar team, vandaag gepubliceerd in het tijdschrift Nature, legt ook het huidige gebrek aan overheidsinvesteringen in het monitoren van en reageren op mogelijke vulkaanrampen bloot. De onderzoekers omschrijven dat gebrek aan voorbereiding als “roekeloos”. 

De studie doet aanbevelingen om maatregelen te nemen om verwoestingen te voorkomen die over een groot deel van de planeet zullen gevoeld worden. Zo moet er volgens hen meer geïnvesteerd worden in het monitoren van actieve vulkanen en in publieke bewustwording. Ook moet er meer onderzoek gedaan worden naar magmamanipulatie, om zulke uitbarstingen te verzachten of te voorkomen. 

“Het jaar zonder zomer”

Het effect van een vulkaanuitbarsting van magnitude 7 op de Vulkanische Explosiviteitsindex zou vergelijkbaar zijn met een asteroïde met een doorsnede van 1 kilometer die de aarde treft. Alleen is een vulkanische uitbarsting veel waarschijnlijker dan een hemellichaam die de aarde raakt.

“Toch worden er elk jaar honderden miljoenen dollars in asteroïdebedreigingen gepompt”, aldus Mani. Volgens haar wordt het risico dat vulkanen voor onze samenlevingen vormen zwaar onderschat. 

“De laatste uitbarsting van magnitude 7 was in 1815 in Indonesië”, legt vulkanoloog en coauteur van de studie Mike Cassidy uit. 

“Toen stierven er naar schatting 100.000 mensen in de omgeving van de explosie, en de temperatuur op aarde daalde gemiddeld met een graad. Dat leidde over de hele planeet tot massale misoogsten met hongersnood, gewelddadige opstanden en epidemieën tot gevolg in wat bekend stond als het jaar zonder zomer”, aldus Cassidy.

“We leven nu in een wereld met acht keer de bevolking van toen en meer dan veertig keer het handelsvolume. Door onze complexe wereldwijde netwerken zijn we nu nog kwetsbaarder voor de gevolgen van zo’n grote uitbarsting.”