Investeren in volksgezondheid beschermt tegen klimaatrampen

Droogte, overstromingen, aardverschuivingen: door de klimaatverandering zullen extreme weerfenomenen vaker voorkomen en krachtiger worden, voorspellen wetenschappers. Maar die ingrijpende gebeurtenissen zullen niet iedereen op dezelfde manier treffen. Hoe hoger de menselijke en sociaaleconomische ontwikkeling, hoe kleiner de directe impact van natuurrampen.

Het International Journal of Environmental Research and Public Health publiceerde een onderzoek over de gevolgen van de klimaatverandering voor Latijns-Amerika. Landen met meer investeringen in volksgezondheid, zoals Chili, Uruguay, Costa Rica, Panama, Argentinië, Paraguay, Brazilië en Mexico, vertonen meer veerkracht bij klimaatrampen.

Kwetsbaar

Landen als Honduras en Nicaragua leveren wel inspanningen, maar door de combinatie van frequente extreme weerfenomenen en lage ontwikkeling zijn ze zeer kwetsbaar en is de impact op de bevolking groot.

“De impact van het gebrek aan gelijkheid, alertheid, paraatheid en respons op welzijn en gezondheid is even groot of groter dan die van de fenomenen zelf”, zegt coauteur Gustavo Nagy, onderzoeker bij het Instituut voor Ecologie en Milieuwetenschappen van de Universiteit van de Republiek in Uruguay.

“Er zijn natuurlijk fenomenen waartegen niets gedaan kan worden, maar daarnaast moeten we differentiëren in de blootstelling aan een risico, in de kwetsbaarheid die hieraan is gekoppeld en in de armoede, alertheid, paraatheid en respons. Eén ding is het aantal mensen dat een reëel risico loopt, een ander ding is het aantal mensen dat getroffen is (bijvoorbeeld ontheemden), die gewond raken en sterven. De sociaaleconomische situatie, de gezondheidszorg en de respons verminderen het aantal gewonden en doden aanzienlijk, en die maken ook de gevolgen nadien minder zwaar.”

Risicokaart in La Paz

De onderzoekers doen ook enkele voorstellen over hoe je je kunt aanpassen aan dit soort extreme weerfenomenen. Ze wijzen onder meer op het waarschuwingssysteem van de stad La Paz in Bolivia.

Na een lawine in februari 2002 waarbij 63 mensen omkwamen en 14 mensen vermist raakten, werd daar een risicokaart voor regenzones opgesteld. Toen daar in 2011 een soortgelijke gebeurtenis plaatsvond, werd het systeem geactiveerd, kon men de bewoners die gevaar liepen evacueren en waren er geen doden.

Matilde Rusticucci, onderzoeker bij de afdeling Wetenschappen van de Atmosfeer en Oceanen van de Universiteit van Buenos Aires, noemt studie de interessant. “Er is veel informatie verzameld.” Maar ze heeft ook een bedenking: “Het ontbreekt aan een auteur die expert is in klimatologie. Men houdt er bijvoorbeeld geen rekening mee dat ook hittegolven doden veroorzaken.”