Alle dieren in Europese riviermondingen hebben microplastics in het lijf

Rivieren zijn de belangrijkste bron van microplasticvervuiling in de oceanen, en de mondingen zijn een echte hotspot, omdat daar veel partikels in de sedimenten terechtkomen. Ze vormen er een gevaar voor het ecosysteem, omdat ze in de voedselketen opgenomen worden en accumuleren in heel wat dieren, inclusief commercieel belangrijke soorten.

Universiteiten van Italië, Portugal en Spanje onderzochten de verschillende soorten in estuaria in de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. Van alle tweekleppigen die bestudeerd werden, blijkt dat 85 procent van de mossels en 53 procent van de oesters microplastics hadden opgenomen. Bij vissen rond de estuaria lopen de percentages op tot 86 procent bij heek. Voor kreeften die hier leven is dat 85 procent.

De wetenschappers maken zich vooral zorgen over nanoplastics, partikels die kleiner zijn dan 0,0001 millimeter. Die plastics kunnen door de celwand dringen en vormen zo een groter gevaar voor het zeeleven.

Plastic uit 1960

“De vervuiling is alomtegenwoordig in estuaria en de kusten errond”, zegt Patrizia Ziveri, hoogleraar aan de Autonome universiteit van Barcelona. Ze wijst er op dat de concentratie in de voorbije decennia gegroeid is en gelijke tred houdt met de wereldwijde plasticproductie, en dat die concentratie sinds 2000 is verdrievoudigd.

De vervuiling piekt in de buurt van grote stedelijke centra en stroomafwaarts van waterzuiveringsstations, waar veel microvezels in het water terechtkomen. Eens de partikels op de zeebodem terechtkomen, breken ze niet meer af omdat er weinig zuurstof en licht is. Zo blijven partikels uit de jaren 1960 nog steeds op de bodem vindbaar, als een soort vingerafdruk van menselijke vervuiling, zeggen de onderzoekers.

En partikels die niet vast komen te zitten, kunnen in enkele maanden honderden kilometers meereizen met de zeestromingen. “Een microplastic uit de monding van de Ebro kan Sicilië bereiken in een half jaar”, zegt Ziveri.