Nieuwe Stedelijke Agenda zwijgt over infrastructuur

"Burgemeesters van middelgrote steden moeten hun stad besturen alsof ze het een hoofdstad is", zegt Héctor Mantilla, burgemeester van Floridablanca, een stad van 300.000 inwoners in het noorden van Colombia. "De burgers vragen niet alleen openbare diensten maar ook infrastructuur."

Helft woont in steden

Mantilla was een van de sprekers op Habitat III, de VN-stedentop die vorige week in het Ecuadoraanse Quito werd gehouden en de Nieuwe Stedelijke Agenda opleverde, een richtlijn voor stedelijk beleid de komende twintig jaar.

De 23 pagina's tellende tekst vermeldt het woord "infrastructuur" 33 keer maar concrete routes of doelstellingen om die te ontwikkelen ontbreken. Nochtans wordt de ontwikkeling van duurzame stedelijke infrastructuur een van de grootste uitdagingen als men de afspraken van Quito wil nakomen.

In 2015 woonde meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. Tegen 2050 zal dat 66 procent zijn. Het Amerikaanse continent zal dan met 87 procent de meest verstedelijkte regio zijn.

Privéauto ontmoedigd

Voor de Mexicaanse Alicia Bárcena, uitvoerend secretaris van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika (Cepal), een VN-instelling, moet op de eerste plaats aandacht gaan naar mobiliteit, water en sanitatie, wonen, hernieuwbare energie, digitalisering en de strijd tegen segregatie en ongelijkheid.

"Er is een tekort aan infrastructuur. En ze is onvoldoende geïntegreerd. We hebben twee scenario's: het Noord-Amerikaanse, met steeds meer gemotoriseerd verkeer, of het Europese, met kleinere steden, waar het gebruik van de privéauto wordt ontmoedigd."

Infrastructuur moet weerbaar zijn, zegt Bárcena, een kenmerk dat de laatste jaren sterk werd benadrukt door internationale instellingen als de Wereldbank en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank. Een ecosysteem is weerbaar als het milieustress kan opvangen zonder zijn kenmerkende ecologische kenmerken te veranderen.

Te weinig infrastructuur

In Latijns-Amerika is de stedelijke infrastructuur de laatste decennia aanzienlijk uitgebreid maar nog steeds blijft ze tekortschieten, een van de grote uitdagingen voor ontwikkelingslanden in het algemeen.

Uit een nieuw rapport waaraan Cepal heeft meegewerkt, blijkt dat Latijns-Amerika slechts 2 procent van zijn bruto regionaal product investeert in infrastructuur, tegenover 8 procent in Zuidoost-Azië.

De investeringen zijn de laatste dertig jaar gedaald, vooral doordat de openbare investeringen in verhouding kleiner zijn geworden, de private investeringen slechts beperkt zijn gestegen en multilaterale financieringsbronnen zijn weggevallen.

Strijd tegen klimaatverandering

In ontwikkelingslanden moeten grootsteden de strijd aangaan met vervuiling, klimaatverandering, chaotische groei, verkeersopstoppingen, informele economie en ongelijkheid.

De Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) schat dat er 142 miljard dollar nodig is voor nieuwe prioritaire infrastructuur in ontwikkelingslanden.

De vraag die steeds terugkeert is waar al dat geld vandaan moet komen, zeker als je er rekening mee houdt dat regio's als Latijns-Amerika in een economische crisis zitten.

Meerwaarde van de grond

Volgens de Colombiaan Andrés Blanco, expert stadsontwikkeling van de IDB, moeten overheden meer inkomsten halen uit de meerwaarde van gronden. "Nu betalen de overheid en de gemeenschap de kost, maar privatiseert men de opbrengst van de grond aangezien die voor de eigenaar is."

Uit IDB-onderzoek in drie Braziliaanse steden blijkt dat een investering in bijvoorbeeld drinkwaterinfrastructuur van 1 dollar per vierkante meter de grondwaarde verhoogt met 8 dollar. In Quito doet de omvorming van rurale naar stedelijke grond de waarde met 400 procent stijgen.

In Floridablanca recupereerde de lokale overheid 30.000 dollar van de 175.000 dollar die honderd bedrijven verdiend hebben als gevolg van investeringen in stedelijke infrastructuur. "De grote uitdaging van de Nieuwe Stedelijke Agenda wordt de financiering", zegt burgemeester Mantilla.