Taiwanese verkiezingen beslissen over kernuitstap

Zaterdag trekken naar verwachting bijna 14 miljoen van de 23 miljoen Taiwanezen naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De drie kandidaten zijn de voorzitter van de regerende Chinese Nationale Partij (Kuomintang of KMT), Chu Li-lun, de voorzitster van de Democratische Progressieve Partij (DPP), Tsai Ing-wen, en James Soong van de Eerst het Volk-partij.

Tsai, voormalig vicepremier met een doctoraat van de Londen School of Economics, gaat aan kop in de peilingen. Ze zegt van Taiwan een kernenergie-vrij land te willen maken voor 2025. Daarvoor moeten de drie kerncentrales die uit de jaren zeventig dateren, op termijn gesloten worden. De centrales worden nu nog beheerd door het staatsbedrijf Taiwan Power Co.

Nieuwe kerncentrale

Nadat in 1987, na 38 jaar, de staat van beleg door de KMT was opgeheven, werd vanuit het volk weerstand zichtbaar tegen kernenergie. Die richtte zich vooral tegen de bouw van een vierde centrale in Gungliao, aan de noordoostelijke kust van Taiwan.

De discussie over kernenergie laaide opnieuw op na de ramp met de kerncentrale Fukushima in Japan in maart 2011. President Ma Ying-jeou stelde destijds dat het uitfaseren van kernenergie alleen kon "als er geen beperkingen zijn in de elektriciteitslevering, geen prijsstijgingen en we onze internationale beloften op het gebied van CO2-reductie kunnen nakomen." Hij stelde voor de drie oude centrales te sluiten zodra de vierde centrale in gebruik was genomen.

Tsai wil daarentegen helemaal van kernenergie af zijn in 2025. De drie huidige centrales moeten sluiten en de vierde zou er niet moeten komen. Ook de KMT besloot in april 2014 al de vierde centrale voorlopig op de lange baan te schuiven, na demonstraties en een hongerstaking van de bejaarde activist Lin I-hsiung die al 30 jaar strijdt voor een referendum over de kernenergie.

Tsai kan haar plannen mogelijk doorvoeren als, zoals alom wordt verwacht, de regerende KMT de controle verliest over de 133 zetels tellende parlement. Het zou de eerste keer zijn sinds 1945, toen de troepen van de autocraat Chiang Kai-shek Taiwan bezetten, dat de KMT die macht moet afstaan.

"De kernlobby krijgt een slag in het gezicht als de KMT zijn parlementaire meerderheid verliest", zegt Lin Tzu-luen, politicoloog aan de Nationale Universiteit van Taiwan. Lin roept een poging van voormalig DPP-president Chen Shui-bian uit 2000 in herinnering, om de bouw van de vierde centrale tegen te houden. Dat mislukte toen vanwege de KMT-meerderheid in het parlement. "Als de DPP een meerderheid had gehad in 2000, zou de controverse over de vierde centrale niet hebben voortgeduurd tot op de dag van vandaag", verklaarde Tsai vorige week tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Kaohsiung.

Veiligheid

Tsai wil de bestaande gas- en kolencentrales snel efficiënter maken, investeren in hernieuwbare energie en "groene industrie" stimuleren om zo voor 2025 de kerncentrales te kunnen sluiten. "De KMT wijst er graag op dat kernenergie goedkoop is, maar dat is een leugen", zei Tsai op 8 januari. "Als de kosten van de verwerking van kernafval en de veiligheidsrisico's worden ingecalculeerd, is kernenergie zeker niet goedkoop."

"Veiligheid is onze belangrijkste zorg", zei DPP-parlementariër en milieuactivist Tien Chiu-chin. "Het is onmogelijk om 100 procent veiligheid te garanderen als het gaat om onze kerncentrales. Een grote kernramp zou verwoestend zijn voor Taiwan. Dat risico kunnen we niet nemen."

Een einde maken aan de Taiwanese afhankelijkheid van kernenergie "is pijnlijk, maar een korte periode pijn lijden is beter dan naast een tikkende tijdbom slapen", zegt Shieh Jyh-cherng, voormalig directeur van een hulporganisatie voor aardbevingsslachtoffers die werd opgericht in 1999. In dat jaar werd Taiwan getroffen door een zware aardbeving.

De publieke opinie in Taiwan spreekt duidelijk in het voordeel van de tegenstanders van kernenergie. Uit een peiling van de Nationale Universiteit van Taiwan onder ruim duizend Taiwanezen ouder dan twintig jaar, bleek in december dat bijna 79 procent voorstander is van alternatieve energiebronnen om de CO2-uitstoot te verminderen. Negenenvijftig procent is tegen het gebruik van kernenergie om die uitstoot te verminderen. Slechts 38 procent staat achter het gebruik van kernenergie.

Ook bleek uit de peiling dat 85 procent van de bevolking bereid is meer te betalen als de energie uit hernieuwbare bronnen komt.