Argentijnse mediawet geeft burgerorganisaties een stem

"Anderen moeten niet meer in onze plaats spreken. We hebben nu een eigen stem", zegt Armando Kispe enthousiast. "In andere media werden we gecensureerd. Nu kunnen we strijden voor onze gebieden en voor het milieu."

Kispe, die deel uitmaakt van het inheemse Kolla-volk, is een van de twaalf medewerkers van Radio Pachakuti, in de noordwestelijke provincie Jujuy.

Beperkt aantal licenties

Pachakuti is het eerste inheemse radiostation dat erkend is volgens de wet op Audiovisuele Communicatiediensten. Die beoogt de democratisering van de ether.

Het aantal licenties per eigenaar wordt beperkt. Voortaan kunnen ook burgerorganisaties toegang krijgen tot de ether.

De wet spreidt de licenties in drie gelijke categorieën: staat, privé en non-profit. Het maakt het voor bijvoorbeeld inheemse volken en onderwijsinstellingen mogelijk om een licentie te krijgen. Daarvoor moeten ze niet meedoen aan een aanbesteding, een officiële aanvraag volstaat.

Het leverde Argentinië onlangs applaus op van Frank La Rue, bijzonder VN-rapporteur voor de vrijheid van meningsuiting. Bij een bezoek aan Buenos Aires noemde die de wet "een model voor het continent en andere regio's in de wereld."

Te veel licenties

De conservatieve oppositie en traditionele mediabedrijven zoals Clarín, de groep rond het gelijknamige dagblad dat ook het televisielandschap monopoliseert, verzetten zich tegen de wet. De wet werd drie jaar geleden van kracht, maar door het juridische verzet van Clarín is dat nog steeds niet voor de volledige wet het geval.

Justitie gaf bedrijven die momenteel te veel licenties hebben tot 7 december de tijd om aan te geven hoe zijn hun activiteiten gaan terugschroeven. Clarín kondigde deze week aan dat het zo'n plan niet gaat indienen.

Als Clarín dat inderdaad niet doet, dan gaat de centrumlinkse regering van Cristina Fernández "niet onteigenen of nationaliseren of confisqueren" maar dan zal ze de licenties ter beschikking stellen via een aanbesteding, zegt Martín Sabbatella, leider van de linkse partij Nuevo Encuentro en hoofd van de Federale Autoriteit voor Audiovisuele Communicatiediensten (Afsca), de nieuwe instantie die toeziet op de toepassing van de wet.

20 groepen met 500 licenties

Er zijn momenteel ongeveer 5000 radio- en televisielicenties. Daarvan zijn er 4500 in handen van 2500 eigenaars, die zich aan het aantal licenties houden. De andere 500 zijn in handen van een twintigtal privégroepen die wel te veel licenties hebben. Clarín spant daarbij de kroon, zegt Sabbatella.

Sinds de wet zijn er 365 nieuwe radiozenders bijgekomen en meer dan 40 kleine en middelgrote onafhankelijke productiebedrijven die voor televisie werken, zegt Sabbatella.

De oude wet dateerde nog uit de tijd van de laatste dictatuur (1976-1983).

Opleiding

"We zijn nu zestien uur in de ether, met programma's met nieuws over de gemeenschappen, over onderwijs, over de geschiedenis van de oorspronkelijke volkeren", zegt Kispe. "En we draaien ook muziek, meestal uit de Andes, maar de mensen houden ook van andere genres."

Kispe had al wat radio-ervaring en volgde vorig jaar een opleiding aan het Hoger Instituut voor Radiofonisch Onderwijs (ISER).

"We benadrukten hoe belangrijk het was om de radio te organiseren en beheren vanuit hun identiteit, taal en culturele rijkdom", zegt ISER-docent Cecilia Aguilar.

Dit jaar werd opnieuw een opleiding gegeven in een afgelegen streek in de zuidwestelijke provincie Neuquén. Daar zijn leden van het Mapuche-volk van plan een radio op te starten, zegt Aguilar. Ook deze opleidingen zijn een gevolg van de nieuwe wet. Het ISER sloot er een overeenkomst over af met de Afsca.