Kloof tussen Centraal-Amerikaanse landen wordt groter

De pas verkozen Mexicaanse president Enrique Peña, die op 1 december aantreedt, zou vorige week in Guatemala een ontmoeting hebben met zijn toekomstige Centraal-Amerikaanse collega's. Maar de regionale top werd afgeblazen. Peña praatte uiteindelijk alleen met de Guatemalteekse president Otto Pérez Molina.

Porfirio Lobo (Honduras), Ricardo Martinelli (Panama) en Laura Chinchilla (Costa Rica) hadden wel toegezegd, maar Mauricio Funes (El Salvador) had zich laten verontschuldigen. Funes betreurde dat de vergadering niet was belegd via het Systeem van Centraal-Amerikaanse Integratie (SICA). Ook de Nicaraguaanse president Daniel Ortega, tijdelijke voorzitter van de SICA, gaf verstek.

Drugmaffia's

Het SICA is een intergouvernementele organisatie die op meer samenwerking tussen de zes Centraal-Amerikaanse landen aanstuurt, onder meer op het vlak van veiligheid.

Maar het botert niet echt goed tussen de zes. Dat bleek ook toen Pérez Molina recentelijk voorstelde om druggebruik te legaliseren en zo het geweld van de drugmaffia's in te dijken. Alleen Chinchilla toonde zich voorstander.

Dit soort meningsverschillen horen eigenlijk in het SICA te worden uitgeklaard. "Maar jammer genoeg heeft dat organisme sinds zijn oprichting in 1991 vooral zijn zwakheden laten zien", zegt politicoloog Renzo Rosal van Universiteit Rafael Landívar in Guatemala.

Zeer ernstige gevolgen

"De gevolgen kunnen zeer ernstig zijn en zouden zelfs erger kunnen worden in de komende maanden", zegt Rosal. "Het is namelijk zeer duidelijk dat de landen in de regio de grote uitdagingen gezamenlijk moeten aanpakken, vooral de strijd tegen illegale drugs en de commerciële uitdagingen." Volgens Rosal hebben de wrijvingen "geen enkele zin" en staan ze een nauwere regionale samenwerking in weg.

De Centraal-Amerikaanse meningsverschillen zijn ook Washington niet ontgaan. Onderminister van Buitenlandse Zaken Roberta Jacobson ziet dat "de spanningen de laatste maanden zijn toegenomen in zaken die niet echt met de openbare veiligheid te maken hebben, wat andere, geslaagde pogingen tot samenwerking ondermijnt."

Samen met China

Het is niet de eerste keer dat pogingen tot Centraal-Amerikaanse integratie mislukken, zegt de Salvadoraanse politiek analist Roberto Cañas. "Er waren voorstellen voor een Centraal-Amerikaanse unie in 1921 en begin jaren zestig." Door gebrek van visie, nationale belangen en rivaliteit waren die voorstellen niet leefbaar, zegt Cañas.

Ook volgens deze analist brengt de verdeeldheid de regio schade toe. Alleen door sterke samenwerking kan Centraal-Amerika zijn plaats in de wereld opeisen. Nu gaat elk land zijn eigen weg. "Zo gaan we zeker verliezen."

Cañas pleit er onder meer voor "om gezamenlijke banden met China aan te knopen nu de groei in Europa klein is en onzekerheid heerst over de economie in de Verenigde Staten." Tot dusver onderhoudt alleen Costa Rica diplomatieke relaties met China.

Ook de strijd tegen de armoede en ongelijkheid kun je beter samen aanpakken, zegt de expert. Centraal-Amerika, dat 42 miljoen inwoners telt, is niet alleen een van de onveiligste maar ook een van de armste regio's ter wereld.