Zuid-Afrikanen protesteren tegen "Geheimhoudingswet"

De nieuwe informatiewet, die veel kritiek kreeg van oppositiepartijen, journalisten en burgers, moet de wet uit het apartheidstijdperk over officiële geheimen vervangen. Een van de bezwaren tegen de wet is de vage definitie van "nationaal belang", die leidt tot de classificatie "geheim."

De regering deed onder zware druk al aanpassingen in de wet, maar tegenstanders zijn nog steeds niet tevreden. Zo maken ze bezwaar tegen de draconische straffen voor alleen al het in bezit hebben van gevoelige informatie.
 
Volgens de wet staat er een celstraf van maximaal vijftien jaar op het in bezit hebben van informatie die op een of andere manier betrekking heeft op de veiligheidsdiensten. Wie zich toegang verschaft tot geheime informatie, kan een celstraf van 25 jaar krijgen.

"De commissie heeft beperkte bescherming van klokkenluiders opgenomen in de wet, maar er blijven nog genoeg clausules over die als basis voor vervolging kunnen dienen", zegt Sithembile Mbete, lid van de campagne Right2Know, een burgercoalitie.

Kenia

Elders in Afrika nemen regeringen juist wetgeving aan die betere toegang tot informatie bieden. Nigeria nam vorig jaar een progressieve wet over vrijheid van informatie aan. Oeganda nam in 2005 de Vrijheid van Informatiewet aan en in 2010 werd er gedebatteerd over de Klokkenluidersbeschermingswet, die het voor burgers mogelijk moet maken informatie over corruptie of wangedrag in de publieke en private sector openbaar te maken.

In Kenia dringen activisten en advocaten er bij regeringsdepartementen op aan veranderingen door te voeren, zodat ze zich kunnen houden aan de nieuwe grondwet die burger het recht geeft op inzage in overheidsinformatie. 
 
Paul Waihenya, journalist in de Keniaanse hoofdstad Nairobi, zegt dat de bepalingen over informatievrijheid in de nieuwe grondwet een grote stap vooruit zijn als het gaat om transparantie en verantwoording. Maar hij wijst er ook op dat het ministerie van Interne Veiligheid onlangs de plaatselijke autoriteiten verbood de media niet te woord te staan, nadat een ambtenaar in het noorden van het land de pers verteld had over de ernstige hongersnood in delen van het land. 

"Dat verbod herinnert ons eraan dat de vrijheid van informatie nog niet absoluut is", zegt hij.  Andere waarnemers zeggen dat het nog steeds onmogelijk is om vitale informatie over openbare financiën of officiële rapporten over corruptieonderzoeken te krijgen.