Tunesiërs begraven Arabische Lente voorgoed met nieuwe grondwet
Kais Saied, de Tunesische president heeft met een referendum de macht naar zich toegetrokken - Foto: Wikimedia Commons
BRUSSEL, 27 juli 2022 (IPS) -
De Tunesische bevolking heeft in een referendum - met lage opkomst maar een overweldigende meerderheid - een nieuwe grondwet goedgekeurd die de macht van president Kais Saied consolideert. Volgens critici keert het land daarmee terug naar het autoritair bewind van voor de Arabische Lente.
Bijna 95 procent van de kiezers stemde maandag voor de nieuwe grondwet, maar minder dan een derde van de stemgerechtigden daagde op in het stemhokje. De volksraadpleging werd dan ook geboycot door de oppositie, die het resultaat “ongeloofwaardig” noemt.
Premier Kais Saied, die in 2019 verkozen werd, riep in juli van vorig jaar de noodtoestand uit. Daarmee stuurde hij regering en parlement wandelen, en eigende hij zichzelf verregaande bevoegdheden toe.
Het referendum van afgelopen maandag verandert het politiek systeem van een - zij het gebrekkige - parlementaire democratie naar een constellatie waarbij de president de touwtjes strak in handen heeft.
Hoogste autoriteit
Volgens een doorlichting van de wettekst door de Internationale Federatie voor Mensenrechten (FIDH) markeert de grondwet een duidelijke breuk met het parlementair systeem, en wordt de rechterlijke macht aanzienlijk afgezwakt.
De president krijgt nagenoeg absolute macht als hoofd van het leger en met bevoegdheden om eenzijdig wetten goed te keuren en referenda in te richten. Het maakt van Saied de hoogste autoriteit van de staat, en stelt hem in staat om alle andere instellingen te ontbinden zonder enige verantwoordingsprocedure.
Iets meer dan tien jaar nadat Tunesiërs de eerste massa-opstand hebben ontketend waarbij een langzittende Arabische autocraat werd afgezet - en daarbij de zogeheten Arabische Lente inluidden - is dus een nieuwe sterke man opgestaan.
“We erkennen bitter dat dit een stap achteruit is na alles wat de Tunesiërs hebben bereikt sinds ze in 2011 in opstand kwamen tegen het Ben Ali-regime voor sociale rechtvaardigheid, gelijkheid, waardigheid en vrijheden zoals de scheiding der machten”, schrijft de FIDH in haar analyse.
Economische malaise
In het decennium na de Tunesische opstand is de jonge democratie er echter nooit in geslaagd om de voornaamste eisen van de revolutie - aanpak van corruptie, hoge inflatie en werkloosheid - in te willigen. Het bbp per hoofd van de bevolking ligt nu bijvoorbeeld lager dan in 2011. Volgens onderzoek lagen bezuinigingsmaatregelen, doorgevoerd in opdracht van de Europese Unie en internationale instituten zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF), mee aan de basis van dat falen.
Daardoor is het land sterk verdeeld over de autocratische neigingen van Kais Saied. Sinds hij vorig jaar de noodtoestand afkondigde, kwamen veel Tunesiërs op straat in zowel voor- als tegendemonstraties over zijn persoon.
Intussen is de Tunesische economie in een rampzalige toestand, de chronische problemen zijn uitvergroot door de impact van de Oekraïnecrisis. Het land is meer dan ooit afhankelijk van noodleningen van het IMF en EU-landen. Of een sterke man met verzwakte staatsinstellingen de ontberingen van de Tunesiërs kan verlichten, zal moeten blijken.
27 juli 2022 - 12:04
Meer nieuws
Door opeenvolgende crises hebben 54 landen dringend nood aan schuldverlichting. Zo niet dreigt er ongecontroleerde armoede en zullen hoognodige klimaatmaatregelen geschrapt worden, waarschuwt een nieuw VN-rapport.
De stijgende kosten voor voeding, brandstof en diensten veroorzaken wereldwijd protesten. Welke landen kunnen, na het zo goed als failliete Sri Lanka, de volgende plek zijn waar de economische crisis beenhard toeslaat?
Meer dan zeventig staatshoofden en regeringsleiders zakten de voorbije twee dagen af naar Brussel voor de langverwachte EU-Afrikatop. Een eerlijke verdeling van vaccins was één van de hete hangijzers, maar Afrikaanse leiders worden niet warm van het bereikte compromis.
Afrika zal zo goed als zeker zijn vaccinatiedoelstellingen tegen eind deze maand missen. Van de 54 landen zullen er 42 niet in slagen om 10 procent van hun bevolking tijdig in te enten, blijkt uit nieuwe gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Ethiopië maakt momenteel de ergste droogte mee in veertig jaar tijd en geweld heeft hele delen van het land in de tang. Kinderen zijn het grootste slachtoffer van de situatie. Zij kunnen niet naar school en zien zo hun toekomst in rook opgaan.
Mensen met een beperking lopen een groter risico om ziek te worden en vroegtijdig te sterven dan anderen, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat is een gevolg van systematische ongelijkheden in de volksgezondheid.
Grootschalige overstromingen in Tsjaad hebben ook de hoofdstad Ndjamena getroffen, pal in het hoogseizoen voor malaria. Tienduizenden mensen zijn uit hun huizen verdreven, en hulporganisaties vrezen voor uitbraken van malaria en cholera.
Wetenschappers hebben onlangs verschillende grote virussen opnieuw tot leven gewekt die tienduizenden jaren in de bevroren Siberische permafrost waren bewaard. Moeten we ons zorgen maken over de volgende pandemie? Niet meteen, schrijft Paul Hunter, hoogleraar Geneeskunde aan de Universiteit van East Anglia.
Selecteer een continent
voor meer nieuws
Doorzoek onze nieuwsbrief
