Online geweld tegen vrouwelijke journalisten leidt steeds vaker tot aanvallen in real life

Bijna drie kwart (73 procent) van de vrouwelijke respondenten in het onderzoek waar 1210 medewerkers van internationale media aan meededen, zei geconfronteerd te zijn met online intimidatie, belediging, bedreiging en aanvallen. 

En 20 procent gaf aan ook offline te zijn lastiggevallen en de indruk te hebben dat er een verband was met eerder online geweld. Het gaat om voorlopige bevindingen uit een onderzoek dat deze maand werd afgerond. 

Online geweld kan voor vrouwen extra gevaarlijk zijn, net zoals ze in de real life-samenleving ook vaker dan mannen te maken krijgen met intimidatie, geweld en misbruik. 

De risico’s blijven niet beperkt tot de vrouwelijke journalisten zelf, maar treffen ook hun gezinnen, bronnen en publiek. Bedreigers dreigen vaak ook schade aan te richten in de omgeving van een journalist. 

Online en offline

“De combinatie van vrouwenhaat en online geweld vormt een serieuze bedreiging voor de participatie van vrouwen in de journalistiek en openbare communicatie in het internettijdperk”, zeggen de onderzoekers. Er is niet alleen sprake van een gendercrisis, maar ook van een bedreiging van de vrijheid van meningsuiting.

Dat 20 procent van de respondenten aangaf ook offline te zijn lastiggevallen, is bijzonder zorgwekkend, zeggen ze. Het benadrukt volgens hen dat online geweld niet enkel beperkt blijft tot de digitale wereld, maar ook kan overlopen naar de echte wereld - soms met dodelijke gevolgen.

In 2017 meldde het Comité voor de Bescherming van Journalisten dat in het geval van maar liefst 40 procent van de moorden op journalisten, deze journalisten vooraf bedreigingen hadden ontvangen, inclusief online. In datzelfde jaar werden twee vrouwelijke journalisten vermoord: de bekende Maltese onderzoeksjournalist Daphne Caruana Galizia en de prominente Indiase journalist Gauri Lankesh. Allebei waren ze voor hun dood herhaaldelijk doelwit van (seksistische) online aanvallen

Groeiende trend

Online aanvallen op vrouwelijke journalisten lijken steeds vaker voor te komen. In 2014 kwam deze kwestie voor het eerst uitgebreid in de media, en werd door de International Women’s Media Foundation (IWMF) en het International Safe News Institute (INSI) een enquête gehouden onder duizend vrouwelijke journalisten. Van hen gaf 23 procent aan ‘intimidatie, bedreigingen of beledigingen’ te hebben ervaren. 

In een vervolgonderzoek door de IWMF en Trollbusters in 2018 onder een kleiner, maar nog steeds substantiële groep, bleek dat 63 procent van de respondenten dit had ervaren. Het laatste Unesco-ICFJ-onderzoek spreekt van 73 procent.

Covid-19

Volgens de onderzoekers heeft ook de coronapandemie en de daarmee gepaard gaande desinformatie invloed op online intimidatie. Ze wijzen erop dat populistische en autoritaire politici die desinformatie verspreiden, geweld tegen journalisten stimuleren.