Klimaatangst is sterke drijfveer voor klimaatactie

Klimaat- of eco-angst wordt door de American Psychological Association gekenmerkt als “chronische angst voor de ondergang van het milieu die voortkomt uit het observeren van de gevolgen van klimaatverandering”. De afgelopen jaren is er wereldwijd een toename van klimaatangst, vooral onder jongeren.  

In de meest uitgebreide studie over klimaatangst tot nu toe tonen onderzoekers dat angst voor de effecten van de klimaatverandering een sterke drijfveer vormt om tot actie over te gaan en een levensstijl aan te nemen die minder CO2 uitstoot.

Eco-angst

De onderzoekers van de Universiteit van Bath analyseerden de mening van 1338 Britse volwassenen op twee tijdstippen (in 2020 en 2022). Ze wilden nagaan in hoeverre klimaatangst individuele gedragsveranderingen en klimaatactie zou kunnen voorspellen.

Niettegenstaande drie vierde van de Britse bevolking zich zorgen maakt over de gang van zaken van het milieu, geeft slechts 4,6 procent aan te lijden onder klimaatangst. Jonge mensen en mensen met een gegeneraliseerde angststoornis, maakten het vaakst melding van eco-angst. 

Motivatie

Maar, zo concluderen de onderzoekers, de klimaatangst is niet per se negatief. Voor velen bleek het zelfs een belangrijke bron van motivatie om hun persoonlijke uitstoot van CO2 te verminderen en andere meer milieuvriendelijke ingrepen in te bouwen in hun leven. 

Veel gehoorde vormen van actie die hieruit voortvloeiden waren: energiebesparende maatregelen adopteren; de circulaire economie ondersteunen door bijvoorbeeld tweedehands te kopen; delen, huren of hergebruiken van toestellen. Veranderingen in de levensstijl zoals bijvoorbeeld het skippen van rood vlees, bleken niet gerelateerd te zijn aan klimaatangst, niettegenstaande het effect van deze ingreep wel degelijk zeer effectief is om je persoonlijke uitstoot van CO2 te verminderen.

Razende stormen op televisie

Uit de studie bleek dat met name de blootstelling aan de media - bijvoorbeeld beelden op televisie van razende stormen of hittegolven – en veel minder de directe, persoonlijke ervaringen met de klimaateffecten - een voorspeller waren van klimaatangst. De auteurs stellen dat deze bevindingen belangrijke implicaties inhouden voor organisaties die verantwoordelijk zijn voor het communiceren over de klimaatverandering.

“Met de enorme media-aandacht voor klimaateffecten, zoals de droogtes en bosbranden afgelopen zomer in Europa of de verwoestende overstromingen in Pakistan, kan de klimaatangst toenemen”, zegt onderzoekleidster Lorraine Whitmarsh, milieupsycholoog aan de Universiteit van Bath. “Onze bevindingen suggereren dat dit sommige mensen aanspoort om actie te ondernemen. Bepaalde belemmeringen die wel nog bestaan om tot gedragsverandering te komen, moeten verder aangepakt worden door meer overheidsacties.”

In de paper benadrukken de auteurs dat ze de media niet viseren maar wel hun belang als motiverende kracht voor het aannemen van een CO2-arme levensstijl willen benadrukken. Ze suggereren dat de media en het publieke discours over klimaatangst de kracht hebben om een ​​positieve visie te creëren voor een groenere, schonere toekomst die aanzienlijk minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen. Bovendien is het ook geweten dat jezelf activeren een goede manier is om angstigheid tegen te gaan.

“Onze resultaten suggereren dat de media een belangrijke rol kunnen spelen bij het creëren van positieve, milieuvriendelijke gedragsverandering, maar enkel als ze zorgvuldig communiceren over de realiteit van de klimaatverandering zonder mensen een gevoel van hopeloosheid te geven”, zegt Lois Player psycholoog en coauteur van de studie.