In Jemen liggen zieken per twee in een bed, wat als het coronavirus hier toeslaat? (OPINIE)

Al-Saba is een ziekenhuis in de Jemenitische hoofdstad Sanaa, de best bevoorrade stad van het land. Toch zitten in elke ziekenhuiskamer mensen te wachten op een dokter, sommigen zitten op een stoel, anderen liggen op de grond. Dit is de normale gang van zaken op wat een heel gewone dag is in Jemen.

Als ik zie welke verwoestende gevolgen het coronavirus heeft in rijke landen die vrede kennen en uitgerust zijn met goed functionerende gezondheidssystemen, dan vrees ik voor Jemen. Als cholera, difterie en ondervoeding ons gezondheidssysteem overhoop kunnen halen, dan durf ik amper te denken aan wat een snel verspreidend en onbehandelbaar virus hier kan aanrichten.

Constante verandering van routine

De impact van Covid-19 zal een spiegel zijn van de impact van de oorlog die hier genadeloos woedt: niemand zal nog veilig zijn maar de meest kwetsbaren zullen disproportioneel hard worden getroffen.

De wereld krijgt een glimp te zien van de realiteit waar Jemen al vijf jaar dagelijks mee te maken krijgt, sinds de oorlog escaleerde: levensbedreigende situaties, een economie onder druk, minder mogelijkheden voor ouders en de zorgsector om hun werk te doen, en een constante verandering van wat de normale routine zou moeten zijn.

Overbevolkt

In Jemen leven miljoenen mensen in overbevolkte schuilplaatsen, zonder schoon water of gezondheidszorg. De basismaatregelen die landen nemen om besmetting met Covid-19 tegen te gaan, zijn zo goed als ondenkbaar hier. Als de epidemie hier toeslaat, zullen de gevolgen niet te overzien zijn.

Publieke gezondheidscrises bedreigen immers niet enkel het welzijn van zij die worden getroffen. Ik denk aan Ahmed, een jonge man uit de stad Ibb, wiens vader is bezweken aan cholera. Daardoor moest Ahmed plots de rol van kostwinnaar voor een heel gezin overnemen.  

“Ik ben hier niet klaar voor”, vertelde hij mij wanhopig. Hij voelde zich niet vaardig om met deze verantwoordelijkheid te moeten omgaan, terwijl er daarnaast ook amper tijd was om te rouwen.

Weerloos tegen ziekte

Het is nu vijf jaar geleden dat een door de VS gesteunde, en door Saoedi-Arabië geleide coalitie tussenbeide kwam en de oorlog in ons land escaleerde. Sinds die dag zijn we weerloos tegen de meest elementaire ziekten zoals difterie en cholera. Deze steenoude ziekteverwekkers maken in de meeste samenlevingen geen kans meer omdat ze op afstand worden gehouden door elementaire gezondheidsmaatregelen zoals het drinken van schoon water en de beschikbaarheid van voedzaam eten.

Maar door de gevechten en de bombardementen die sinds 2015 aanhouden, zijn meer dan de helft van de ziekenhuizen van Jemen beschadigd of vernield. De water- en sanitaire infrastructuur liggen grotendeels in puin waardoor meer dan twee derde van het land alleen onveilig water te drinken heeft.

Hierdoor heeft Jemen de ergste uitbraak van difterie in de wereld in dertig jaar tijd en de grootste cholera-uitbraak ooit geregistreerd.

Medische luchtbrug

Tienduizenden mensen met levensbedreigende, maar behandelbare ziekten kunnen niet anders dan hulp zoeken in het buitenland. Maar de Saoedi’s, die het luchtruim controleren, hebben lange tijd commerciële vluchten vanuit Sanaa verboden. Enkel dit jaar kwamen de overheid en de coalitie tot een akkoord over een medische luchtbrug naar Caïro. Tot nu toe hebben al 24 patiënten op die manier een transport naar een ziekenhuis gekregen. Tienduizenden wachtenden zijn al gestorven.

We moeten niet uitleggen dat in de krappe en vaak dichtbevolkte wijken in steden als Sanaa sociale afstand een fantasierijk begrip is. Een enkele infectie zou hier tot talloze sterfgevallen leiden.

Corona

Het conflict in Jemen moet daarom beëindigd worden voordat het nog meer levens eist. De militaire en politieke leiders van Jemen hebben de afgelopen vijf jaar te vaak laten zien dat ze niet bereid zijn om, zelfs kleine, compromissen te sluiten. En de internationale gemeenschap heeft tot nu toe geen politiek akkoord kunnen afdwingen dat de vrede kon brengen waar de bevolking van Jemen zo op hoopt.

Maar de huidige dreiging van het coronavirus moet meer humanitaire hulp mogelijk maken om de zorgsystemen terug te herstellen en zieken te behandelen. Als het coronavirus hier effectief komt aankloppen moeten we voorbereid zijn. We kunnen niet gewoon wachten tot de volgende crisis toeslaat.