HRW: Turkije heeft media monddood gemaakt

Het rapport beschrijft in 69 pagina's hoe de Turkse regering de onafhankelijke media het zwijgen oplegt. Ankara maakt daarbij ook gebruik van het gerechtelijke apparaat om journalisten te vervolgen en op te sluiten wegens terrorisme, publieke beledigingen en misdaden tegen de staat, zegt Human Rights Watch (HRW).

Daarnaast zijn er ook bedreigingen en zelfs fysieke aanvallen op journalisten en mediaorganisaties, probeert de overheid de journalistieke onafhankelijkheid te beïnvloeden en oefent ze druk uit om bepaalde journalisten te ontslaan. In sommige gevallen neemt ze mediabedrijven over of laat ze die sluiten, in andere gevallen beperkt ze de toegang tot de frequenties of legt ze boetes op.

148 journalisten

"De systematische inspanning van de Turkse overheid en de president om de media het zwijgen op te leggen heeft alles te maken met het vermijden van publiek toezicht", zegt Hugh Williamson van HRW. "Als 148 journalisten en mediawerkers in de gevangenis zitten en 169 media gesloten zijn onder de noodtoestand, is het duidelijk dat Turkije moedwillig de basisprincipes van mensenrechten en de rechtstaat met de voeten treedt."

Voor HRW is het duidelijk dat de Turkse regering het niet alleen heeft gemunt op media die ervan verdacht worden banden te hebben met de Gülen-beweging, maar ook pro-Koerdische media en onafhankelijke media die kritisch zijn voor het beleid.

Het rapport is gebaseerd op interviews met 61 journalisten, hoofdredacteurs, advocaten en activisten voor de persvrijheid, aangevuld met een analyse van rechtbankdocumenten. Ze beschrijven daarin hoe verlammend de overheidscampagne werkt en hoe snel de bewegingsvrijheid krimpt om verslag te doen over thema’s waar de overheid liever geen nieuws over ziet. Verschillende van de geïnterviewde journalisten werden na de gesprekken opgepakt of moesten Turkije ontvluchten.

Vrije stroom

HRW roept de Turkse overheid op om de aanhoudingen en de vervolging van journalisten te stoppen. Daarnaast moet er snel onderzoek ingesteld worden naar de aanvallen op journalisten, en mag de strafwetgeving niet langer gebruikt worden om media onder controle te krijgen.

De mensenrechtenorganisatie vindt ook dat de VS en de Europese Unie hun gewicht moeten gebruiken om van de Turkse regering meer respect voor de persvrijheid af te dwingen.

"Vrije en onafhankelijke media helpen een vrije stroom van ideeën, opinies en informatie die nodig is voor het politieke proces, en ze dienen als een cruciale controle op de uitvoerende macht en de machtige actoren die er verband mee houden", zegt Williamson. "De aanval op de mediavrijheid schaadt Turkije en zijn democratie, maar ook de internationale reputatie van het land."