Het klimaat redden via Zoom: niet vanzelfsprekend

Het coronavirus heeft de onderhandelaars van de VN ertoe gedwongen nieuwe, groenere manieren te vinden, waardoor de klimaatdiplomatie zich grotendeels heeft verplaatst naar digitale platformen. Tot eind april zijn er geen fysieke ontmoetingen voorzien, en de organisatoren van de COP26-klimaattop, die inmiddels is uitgesteld tot 2021, organiseren nu 'virtuele reizen' en internationale bijeenkomsten via video- en telefoonconferenties.

Technische uitdaging

In de eerste plaats brengen die online vergaderingen de typische technische problemen met zich mee waarmee iedereen te maken krijgt die al eens online heeft vergaderd. 

“Sommigen van ons vallen weg of het geluid komt niet altijd goed door, dus we moeten ons daaraan aanpassen. Maar als ‘Adaptation Committee’ zijn we daar net goed in”, glimlacht Olga Pilifosova, manager van het Adaptation-programma bij het VN-secretariaat voor klimaatverandering (UNFCCC). Adaptation (aanpassing) aan de gevolgen van klimaatverandering zoals hittegolven, overstromingen en droogtes, is een van de belangrijke VN-strategieën, naast het beperken (mitigation) van de klimaatverandering.

Ontwikkelingslanden

Met name voor ontwikkelingslanden, die het vaak moeten stellen zonder glasvezelkabels en een overschot aan bandbreedte, blijkt het soms moeilijk om aan te sluiten bij de gesprekken. 

Dat bleek ook tijdens een virtuele bijeenkomst van het Warschaumechanisme - het internationale compensatiemechanisme dat landen helpt klimaatgevolgen het hoofd te bieden. Een van de twee Afrikaanse vertegenwoordigers die vanuit Soedan inbelde, slaagde er niet in deel te nemen.

“Het probleem is dat internet in sommige landen nog steeds een dure luxe is”, zegt Alpha Kaloga, klimaatonderhandelaar voor Guinee.

In 2018 gaven de VN nog 12 miljoen dollar uit aan reiskosten voor klimaatonderhandelaars en personeel. Nu biedt het reisteam hotelkamers aan voor afgevaardigden met connectiviteitsproblemen thuis, zodat ze met een stabiele verbinding kunnen werken. Waar mogelijk kunnen ook regionale VN-kantoren ter beschikking worden gesteld, afhankelijk van binnenlandse reisbeperkingen die in de landen van kracht zijn.

Tijdzone

Ook de tijdsverschillen spelen de onderhandelaars nu parten. De VN hebben daarom een nauw tijdsvenster vastgelegd van twee uur lang, midden op de dag Midden-Europese Tijd (CET). Daarmee wordt het verschil tussen de tijdzones zoveel mogelijk overbrugd. Het is overdag in Europa en Afrika, avond in Azië, vroege ochtend in Amerika, maar midden in de nacht in de regio van de Stille Oceaan.

Hoewel de virtuele vergaderingen op korte termijn een noodzakelijke oplossing bieden, zullen armere landen op de langere termijn extra technologische capaciteit nodig hebben.

Volgens Tenzin Wangmo uit Bhutan, een van de hoofdonderhandelaars voor de groep van minst ontwikkelde landen (LDC) moeten LDC-onderhandelaars zelfs tijdens relatief kleine vergaderingen vaak de videofunctie uitschakelen om een betere verbinding te garanderen. “Infrastructuur wordt een uitdaging voor de LDC-groep”, zegt ze. “Het zal zeker de inhoud van de discussies beïnvloeden.”

Veel LDC-landen waren net begonnen aan hun nieuwe klimaatplannen en veel van dat werk is nu stopgezet. “Ik denk niet dat online vergaderen kan helpen om onderling vertrouwen op te bouwen.”

Beperkingen

Carlos Fuller uit Belize, hoofdonderhandelaar van de Alliantie van kleine eilandstaten (Aosis), kan zich daarom moeilijk voorstellen dat online vergaderingen mogelijk is doorheen het hele proces van klimaatdiplomatie, dat bijna 200 landen moet samenbrengen.

“Binnen Aosis werken we goed samen omdat het een kleinere groep is en we elkaar kennen”, zegt hij.  “Maar ik wil nog steeds zien hoe een wereldwijde bijeenkomst op een online platform gaat werken, ook omdat online vergaderingen kort moeten zijn om succesvol te zijn”.

Virtuele ontmoetingen moeten het ook stellen zonder het menselijk contact, de persoonlijke banden en de spontaniteit in discussies, allemaal belangrijke elementen in diplomatieke deals. Populaire online vergaderplatforms ondersteunen bovendien geen directe vertalingen en onderhandelaars kunnen niet langer vertrouwen op lichaamstaal.

“Onderhandelingen zijn als een rollenspel en je moet elkaar daarbij echt ontmoeten”, vertelt een diplomaat. “Je proeft de sfeer als er spanning in de ruimte is, hoe mensen reageren op voorstellen en het is gemakkelijker om ideeën af te toetsen.”

Discretie 

Een ander belangrijk verschil is discretie. Onderhandelaars geven vaak de voorkeur aan vergaderingen achter gesloten deuren om deals en compromissen te sluiten. Online gesprekken kunnen gemakkelijk worden opgenomen, wat meer transparantie mogelijk maakt, maar delicate compromissen ook moeilijker maakt. 

Velen zijn het erover eens dat VN-klimaatveranderingsprocessen baat zouden hebben bij efficiëntere processen, meer virtuele vergaderingen en minder internationaal reizen. “Dit dwingt ons na te denken over hoe we werken”, zegt een ervaren onderhandelaar. “Maar het zal niet de dynamiek creëren die we nodig hebben.”

Bron: Climate Home News