Hervorming Argentijnse justitie verloopt moeizamer dan verwacht

De regering bracht zes voorstellen naar het parlement die "de belangrijkste macht van het land – want het is daar waar over leven, vrijheid en eigendom van de veertig miljoen Argentijnen wordt beslist – moeten moderniseren en transparanter moeten maken", zegt president Cristina Fernández.

Zo wordt de Raad van de Magistratuur, die rechters benoemt en ontslaat, anders samengesteld. Ambtenaren van justitie moeten hun vermogen kenbaar maken. En vonnissen moeten openbaar gemaakt worden.

Mediawet

Alle oppositiepartijen weigeren ideeën aan te dragen in het debat. Ze voeren aan dat de regering met deze hervorming alleen maar meer controle wil krijgen over justitie en zo de grondwet met de voeten treedt. Verscheidene leden van oppositie kondigden al aan dat ze de voorstellen juridisch zouden aanvechten als ze eenmaal goedgekeurd zijn.

Een van de meest omstreden voorstellen regelt de termijnen voor de toepassing van bewarende maatregelen. Daarmee wil de regering voorkomen dat wetten langdurig geschorst worden. Als voorbeeld noemde president de Wet op de Audiovisuele Communicatiediensten. Die is sinds 2010 van kracht maar de machtige mediagroep Clarín kan die naast zich neer leggen in afwachting van een uitspraak ten gronde in een juridische procedure.

Mensenrechtenorganisaties, vakbonden en andere sociale organisaties hebben grote bedenkingen bij dit regeringsvoorstel.

Rechters verkiezen

Ook het voorstel voor de uitbreiding van de Raad van de Magistratuur van dertien naar negentien leden krijgt veel kritiek, vooral omdat de bevolking de leden mag kiezen.

"Het probleem is dat een rechter die kandidaat is voor de Raad, campagne zal moeten voeren samen met politieke partijen", zegt advocaat Álvaro Herrero van de Vereniging voor Burgerrechten.

Vandaag bestaat de raad uit een regeringsvertegenwoordiger, drie rechters, twee vertegenwoordigers van advocatenverengingen, een academicus, en drie senatoren en drie volksvertegenwoordigers (telkens twee van de meerderheid en een van de minderheid).

Groter verzet

Het regerende Front voor de Overwinning, een centrumlinkse tak van de peronistische Justitialistische Partij, was ervan overtuigd dat de zes projecten snel door het parlement zouden geraken. Maar het verzet van oppositie, burgerorganisaties en academici bleek groter dan verwacht.

De meerderheid paste de voorstellen aan maar ook dat overtuigde de rechtse, centrumrechtse en centrumlinkse oppositie niet, ook al omdat die zich gesteund voelt door het aanhoudende straatprotest.

"De regering bereidt de ultieme aanval voor, ze wil de rechterlijke macht innemen", zegt parlementslid Mario Negri van de Radicale Burgerunie (UCR), de traditionele tegenpool van het Peronisme.

Twee gezichten

Raúl Ferreyra, docent grondwettelijk recht van Universiteit van Buenos Aires, spreekt van een "hervorming met twee gezichten." "Ik zie zeer goede zaken en zeer slechte zaken" in de voorstellen.

Zeer goed is volgens Ferreyra dat de stand van de juridische procedures wordt kenbaar gemaakt, dat ambtenaren van justitie hun vermogen kenbaar moeten maken en dat de Raad van de Magistratuur anders wordt samengesteld. Maar justitie zal na deze hervorming niet toegankelijker zijn, vreest hij, en de regeling van de bewarende maatregelen betekent ook na de bijsturing een gevaar voor de meest kwetsbare burgers.

Ondanks de kritiek noemt Ferreyra de hervorming legitiem, want ze komt van een president die met 54 procent van de stemmen herkozen is. "Voor het eerst in dertig jaar stelt men een hervorming van de rechterlijke macht voor, en dat is goed."