Alleen een generiek covid-vaccin kan de allerarmsten beschermen (OPINIE)

De aankondiging van Moderna deze week dat er een covid-19-vaccin aankomt dat kan worden opgeslagen bij een temperatuur van 2 tot 8 graden Celsius, is vooral voor ontwikkelingslanden van groot belang. Het vaccin van Pfizer moet namelijk bewaard worden bij 70 graden onder nul. Transport daarvan zou onbetaalbaar worden voor arme landen.

Maar hoewel het Moderna-vaccin veelbelovender is voor grote delen van de wereld, is de generieke farmaceutische sector in India de enige hoop voor de allerarmsten om snel een vaccin te krijgen. India is in staat de barrières (van beperkte voorraden en hoge kosten) van merkgeneesmiddelen te omzeilen met goedkopere equivalenten.

Tuberculosevaccin

Los van het transportprobleem, dat grotendeels wordt opgelost met het Moderna-vaccin, is er immers een beschikbaarheidsprobleem. Gezien de beperkte voorraad zal het grootste deel door rijke landen worden opgekocht. Dit ondanks het feit dat sommige ontwikkelingslanden, zoals India, het hardst geraakt zijn door de crisis. En zelfs als het beschikbaar is, kan de betaalbaarheid een barrière zijn voor veel gezondheidsautoriteiten.

Als deze kwesties niet opgelost worden en vaccins niet beschikbaar en betaalbaar gemaakt (en leverbaar) worden voor iedereen, kan het jaren of zelfs decennia duren voordat ze de armsten in de wereld bereiken. Als het al zover komt.

Dit is precies wat gebeurd is met andere infectieziekten zoals polio, mazelen en tuberculose: die laatste maakte vorig jaar nog 1,4 miljoen dodelijke slachtoffers, voornamelijk in ontwikkelingslanden, ondanks het feit dat er al bijna een eeuw een vaccin bestaat.

Vluchtelingenkampen

Met de huidige ontwikkelingen zijn we op weg naar een wereldwijd tweesporentraject, waarbij rijke landen waarschijnlijk voldoende vaccins hebben om ergens in 2021 terug te keren naar het normale leven, terwijl arme landen dat niet kunnen.

In rijke landen wordt vaak gesproken over een vaccin “voor iedereen die dat nodig heeft”, zonder per se te denken aan de miljarden mensen in dorpen, sloppenwijken of vluchtelingenkampen die het vaccin net zo hard nodig hebben als inwoners van Londen of Los Angeles.

Commerciële aanpak

Er zijn enkele mogelijke oplossingen voor dit probleem. Covax, een wereldwijde samenwerking onder leiding van Gavi (de Vaccinalliantie), zet zich in voor eerlijke toegang tot vaccins wereldwijd. Het is echter onduidelijk hoe deze alliantie vaccinfabrikanten kan dwingen om een land als Oeganda evenveel prioriteit te geven als de Verenigde Staten of de Europese Unie.

Het is belangrijk niet te vergeten dat de fabrikanten van vaccins commerciële bedrijven zijn. Ze bepalen zelf aan wie ze hun producten verkopen en er is niet direct een manier om daar invloed op uit te oefenen. Ze hebben bovendien de verplichting aan hun aandeelhouders om winst te maken. Covax heeft tot nu toe nog maar 2 miljard dollar heeft opgehaald, een bescheiden bedrag in deze commerciële omgeving.

Naast de inzet van Covax zijn er pogingen van de Wereldbank om 12 miljard dollar bij elkaar te krijgen voor de financiering van vaccins voor arme landen, die dan gekocht moeten worden voor de marktprijs. Dit initiatief richt zich op de 2 miljard armsten in de wereld.

Hoewel het onduidelijk is of dat budget realistisch is en of landen dat financieringsbedrag zullen opbrengen, gaan dit soort plannen ook uit van een onbeperkte en directe beschikbaarheid van vaccins.

Patentwetten

Er moet een oplossing komen voor beide problemen: betaalbaarheid én beschikbaarheid. De enige manier om dat te doen is via de Indiase generieke medicijnenindustrie. India heeft een reputatie op het gebied van de productie van medicijnen die de patentrechten van farmaceutische bedrijven schenden. Deze bedrijven bevinden zich vaak in westerse, geïndustrialiseerde landen. Beschermd door de Indiase Patentwet uit 1970, die de meeste patenten op medicijnen niet erkent, is de industrie exponentieel gegroeid en een belangrijke exportsector voor het land.

Vorige maand vroeg India, samen met Zuid-Afrika, de Wereldhandelsorganisatie (WTO) af te zien van patenten op covid-19-vaccins (in overeenstemming met de binnenlandse patentwet). Hoewel de WTO dit weigerde, zullen de landen een nieuwe poging doen tijdens de eerstvolgende WTO-bijeenkomst.
Ik denk dat India moet overwegen de plannen voort te zetten, ongeacht de uitkomst. Hoewel er weerstand zal komen van grote farmaceutische bedrijven die hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van vaccins, zal het miljoenen mensenlevens en inkomens redden, zowel in India als buiten de landsgrenzen.

Tegen kostprijs

India is het enige land met een aanzienlijke sector voor generieke medicijnen. Het is niet alleen een kans voor het land, maar ook een plicht om de vaccins te produceren en distribueren die de wereld nodig heeft. Om beschuldigingen te ontkrachten dat de sector hier onterecht van profiteert, moet een generiek vaccin geleverd worden tegen kostprijs, en alleen aan degenen die kunnen aantonen het nodig te hebben, en die zijn uitgesloten van andere manieren om aan een vaccin te komen.

Naast de humanitaire noodzaak is dit ook in het belang van India zelf. Het imago van het land liep in de afgelopen jaren schade op door beschuldigingen van mensenrechtenschendingen en sektarische verdeeldheid. Een generiek vaccin is wellicht precies wat de beleidsmakers in New Delhi nodig hebben, en ook precies wat de armsten in de wereld nodig hebben.

 

Deze opinie verscheen oorspronkelijk bij Thomson Reuters News Foundation.