2500 Cubanen zitten vast aan grens Nicaragua

In het noorden van Costa Rica wachten de ongeveer 2500 Cubanen in opvangcentra die de lokale overheden voorlopig hebben georganiseerd. Van de Costa Ricaanse overheid kregen ze de toestemming om door het land te reizen, maar Nicaragua sloot zijn grens en gaf geen groen licht.

“We willen koste wat kost naar de Verenigde Staten omdat we een betere toekomst willen, voor onze kinderen en voor onszelf”, zegt Arley Alonso Ferrarez in een video die verspreid wordt door de Nationale Commissie voor Risicopreventie en Noodsituaties.

Automatisch een verblijfsvergunning

Cubanen die in de VS arriveren, krijgen automatisch een verblijfsvergunning. Dit jaar werd de uittocht uit Cuba groter als gevolg van de dooi in de relaties tussen Havana en Washington. Veel Cubanen vrezen dat hun voorkeursbehandeling in de VS zal verdwijnen of veranderen.

Dat Cubanen al jaren via Ecuador en Centraal-Amerika naar de VS trekken, bleef lang onopgemerkt. Tot begin november, toen de regering van Costa Rica maatregelen invoerde om de mensenhandel in te dijken. De stroom stokte, de ware omvang van de illegale migratie werd duidelijk.

De Costa Ricaanse minister van Buitenlandse Zaken Manuel González spreekt van een crisis. “We hebben al lang gewaarschuwd voor de toename van Cubaanse migranten.”

Grens gesloten

“Dit wens je niemand toe, zelfs je ergste vijand niet”, zegt Ignacio Valdés over zijn reis aan de Costa Ricaanse krant La Nación. “We zijn aangevallen, we moesten tussen Colombia en Panama in de zee springen, er zijn meisjes verkracht, de politie heeft ons bestolen.”

Op 10 november heeft Costa Rica een netwerk opgerold dat migranten het land door smokkelde. Daarop begon het aantal Cubanen aan de zuidelijke grens toe te nemen.

Costa Rica reikte daarop vergunningen van zeven dagen uit om het land door te reizen, naar Nicaragua. Maar Nicaragua sloot op 15 november zijn grens helemaal. ’s Anderendaags ging de grens weer open maar Cubanen mochten het land niet meer in.

Humanitaire corridor

Morgen komen vertegenwoordigers van de Centraal-Amerikaanse landen en van Mexico, Ecuador en Colombia in El Salvador samen om een oplossing te zoeken voor de crisis.

Een van de opties is het creëren van een humanitaire corridor naar de VS.

De VS zelf zijn niet uitgenodigd op de conferentie, Cuba heeft zijn deelname nog niet bevestigd, zegt de Costa Ricaanse minister van Buitenlandse Zaken.

Per vliegtuig naar Ecuador

De bekendste route van Cuba naar de Verenigde Staten gaat rechtstreeks van het eiland naar Florida, de meest zuidelijke punt van de VS. In de route die nu aan het licht is gekomen, maken de Cubanen een enorme omweg via Ecuador. In dit Zuid-Amerikaanse land arriveren ze per vliegtuig.

Van Ecuador is het in vogelvlucht nog 5000 kilometer naar de VS. Maar de routes van de mensensmokkelaars zijn veel langer, over land en over zee, via Colombia, de Grote Oceaan, Panama, Costa Rica, Nicaragua, Honduras en Mexico.

Sinds april 2014 kunnen Cubanen zonder beperking naar Ecuador reizen. Voordien hadden ze nog een uitnodigingsbrief nodig maar de Ecuadoraanse regering schrapte die verplichting. Eenmaal in Ecuador krijgen de Cubanen een toeristenvisum voor drie maanden.

13.000 Cubanen in 2014

Volgens de Costa Ricaanse migratiediensten zijn vorig jaar ongeveer 13.000 Cubanen door het land gereisd op weg naar de VS.

De mensensmokkelaars strijken tussen 6500 en 12.000 euro per migrant op.

De smokkelnetwerken vind je in heel Centraal-Amerika, zegt migratiedeskundige Carlos Sandoval van de Universiteit van Costa Rica. Ze transporteren ook mensen uit Centraal-Amerika zelf die naar de VS willen. “Het paradoxale aan het creëren van een humanitaire corridor is dat dit gebeurt in een regio van emigranten. Uit Centraal-Amerika vertrekken elk jaar bijna 300.000 mensen naar de VS. De zaak van de Cubanen is niet meer dan een nieuw facet van wat dagelijkse realiteit is in Centraal-Amerika.”