In Guatemala koop je antibiotica gewoon bij de kruidenier

Onderzoekers van de Valle de Guatemala-universiteit ontdekten dat een zwakke handhaving van het voorschrijfbeleid in combinatie met een grote vraag bij patiënten, de informele verkoop van antibiotica sterk heeft doen stijgen.

“Die hoge vraag naar medicijnen heeft te maken met problemen rond de toegang tot gezondheidszorg”, zegt Purificacion Moreno, hoofdauteur van de studie. “Om medicijnen op de officiële manier te krijgen, heb je een medische consultatie nodig. Maar op sommige plaatsen ligt de dichtstbijzijnde gezondheidspost op drie uur reizen.”

Het onderzoek, gepubliceerd in PLOS One, werd tussen 2016 en 2019 uitgevoerd in de meest dichtbevolkte gebieden van Guatemala. Bijna 70 procent van de 443 onderzochte winkels in vier steden, waaronder de hoofdstad Guatemala-Stad, bleek antibiotica te verkopen.

In de meeste gevallen ging het om amoxicilline (86 procent) en tetracycline (66 procent), veel voorkomende varianten die worden gebruikt om een reeks bacteriële infecties te behandelen, waaronder luchtweg-, darm- en urineweginfecties.

De medicijnen werden per individuele tablet of capsule verkocht voor 16 tot 19 dollarcent, zonder belangrijke informatie zoals de vervaldatum, advies over de dosering of de naam van de producent. “Kortom, een product zonder de kwaliteitsgarantie die het zou moeten hebben”, zegt Moreno.

Resistentie

Vorig jaar heeft het ministerie van Volksgezondheid een wet uitgevaardigd die apotheken verbiedt om antibiotica te verkopen zonder doktersvoorschrift. Maar aangezien eigenaren van supermarkten nooit wettelijk vergund waren om geneesmiddelen te verkopen, vrezen de onderzoekers dat de wet geen invloed heeft op hun gedrag.

“We horen dat antibiotica nog steeds beschikbaar zijn, en zelfs dat sommige winkels hun omzet hebben verhoogd als gevolg van de pandemie”, zegt Moreno.

De al te makkelijke beschikbaarheid van antibiotica kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid: onjuist gebruik draagt bij aan toenemende resistentie bij bacteriën, een probleem dat ook in Guatemala al is gedocumenteerd.

Maar slecht beheer van antibiotica gaat verder dan Guatemala. “We denken dat het een probleem is in heel Latijns-Amerika, maar er bestaat zeer weinig objectief onderzoek over”, zegt Moreno.

Opleiding

De Mexicaanse arts Uri Torruco, gespecialiseerd in infectieziekten, bevestigt dat de informele verkoop van medicijnen in Mexico nog niet is gedocumenteerd. Maar hij ziet een bijkomend probleem in de opleiding van artsen, die al te vaak antibiotica voorschrijven.

“Ze schrijven antibiotica voor bij ziekten die het niet nodig hebben; zoals aan covid-19-patiënten en zo worden er twee dagen verspild om te weten te komen of het werkt”, zegt Torruco. 

Mensen met gezondheidsproblemen moeten advies inwinnen bij een arts, zegt hij, “maar als die niet goed zijn opgeleid, blijft het probleem uiteindelijk hetzelfde: onjuist voorschrijven van antibiotica.”

In Latijns-Amerika en het Caribisch gebied hebben we allemaal hetzelfde probleem, op enkele uitzonderingen na, zegt Torruco: “Zeer weinig dokters per hoofd van de bevolking.”

"Het is een symbool van algehele ongelijkheid: een beperkte groep mensen die er geld voor heeft, krijgt toegang tot de gezondheidszorg. Dat verklaart waarom we zoveel ziekte hebben en een lagere levensverwachting dan in andere delen van de wereld.”

Bron: Scidev