Cuba vreest einde van zijn biologische landbouw

Nu de Verenigde Staten en Cuba toenadering zoeken tot elkaar, dienen zich kansen aan voor de landbouw. De VS wil biologische producten, en Cuba heeft een flinke biologische landbouw.

Die ontstond uit noodzaak. Toen in 1991 de chemische producten uit de Oostbloklanden wegvielen, moesten de Cubanen een alternatief zoeken.

Zonder chemische middelen

“De landbouwers kunnen zonder chemische middelen werken, maar dat volstaat niet om een echte biologische landbouw te ontwikkelen”, zegt Humberto Ríos, een van de pioniers van de biologische landbouw in Cuba.

De Cubaanse bioboeren zullen moeten leren werken met “modellen die voor nationale en internationale handel geschikt zijn.” Het land heeft daarom een duidelijk beleid voor biologische landbouw nodig.

Invasie van conventionele landbouw

Ríos was in 2010 de winnaar de Goldmanprijs, ook wel de groene Nobelprijs genoemd, voor zijn aandeel in de verbetering van zaden en andere ecologische technieken in een groot deel van Cuba.

Hij denkt niet alleen dat de biologische landbouw nu niet klaar is voor de nieuwe mogelijkheden vanuit de VS, hij vreest ook een “invasie van de conventionele landbouw”, die “meer dan 25 jaar biologische landbouw zal opslokken.”

Sinds de dooi tussen de VS en Cuba eind 2014 inzette, waren er al Amerikaanse initiatieven om de landbouwmarkt te openen. De verwachting is dat die nog zullen toenemen naar aanleiding van het historische bezoek van president Obama op 21 en 22 maart.

Zonder veel werk

In La Palma, waar Ríos destijds pionierswerk verrichtte met een handvol lokale boeren, werken 500 van de 1127 landbouwbedrijven vandaag zonder chemische producten. Elsa Dávalos, lid van de Nationale Vereniging van Kleine Landbouwers van La Palma, ziet al de eerste tekenen van een oprukkende conventionele landbouw.

Bepaalde gewassen, bijvoorbeeld maïs en bonen, worden geleverd met technologische en chemische pakketten. "Veel producenten zullen daarvoor kiezen om tot een grote oogst te komen zonder dat het hen veel werk kost.”

Dat wordt in de hand gewerkt door de economische hervormingen die de regering van Raúl Castro in 2008 inzette. Landbouw kreeg daarbij veel aandacht, vooral omdat de invoer van voedsel Cuba jaarlijks honderden miljoenen kost.

Kunstmest

De Cubaanse landbouwers klagen over een gebrek aan kunstmest, machines, irrigatiesystemen en arbeidskrachten. Ook de zware bureaucratie speelt hen parten. En door de zwakke industrialisatie kunnen ze niet profiteren van overschotten of oogsten van mindere kwaliteit.

Biologische boeren hebben het nog zwaarder omdat dit soort landbouw nog veeleisender is.

"Het is zeer moeilijk voor de boer om normaal te werken en ook nog eens de tijd te vinden om biologisch te werken”, zegt Yoan Rodriguez, coördinator van het PIAL, het project dat Ríos destijds opstartte. "Cuba opent zich stilaan voor de wereld en door onderhandelingen met de Verenigde Staten zal dat nog toenemen. Op de een of andere manier zullen ook de chemische middelen die de mondiale landbouwmarkt verzadigen, hier arriveren. Het wordt dan erg moeilijk om het werk van zoveel jaren overeind te houden.”