Oplossing in de maak voor 8000 gestrande vluchtelingen in Costa Rica

Een eerste groep van 180 migranten vertrok deze week per vliegtuig vanuit Liberia, in het noorden van Costa Rica, naar El Salvador. Vandaar zullen ze over land hun reis voortzetten, naar Guatemala, en vervolgens naar Mexico.

Op weg naar de VS

De groep maakt deel uit van de duizenden Cubanen die sinds midden november vastzitten aan de grens van Costa Rica en Nicaragua http://www.ipsnews.be/artikel/2500-cubanen-zitten-vast-aan-grens-nicaragua. Ze zijn op weg naar de VS maar Nicaragua geeft geen toestemming voor hun doorreis. Via de luchtbrug kunnen ze dat Nicaraguaanse verbod nu omzeilen.

Aanvankelijk was sprake van gestrande 2500 migranten, uiteindelijk blijken het er – volgens officiële cijfers – 7802 te zijn.

Cubanen vliegen al jaren naar het Zuid-Amerikaanse Ecuador, vanwaar ze aan een lange reis naar de VS beginnen. Dat bleef lang onopgemerkt. Tot begin november, toen Costa Rica een netwerk oprolde dat migranten het land door smokkelde. Costa Rica reikte daarop vergunningen van zeven dagen uit om het land door te reizen. Maar Nicaragua sloot op 15 november zijn grens voor Cubanen.

Een eerste proef

De luchtbrug voor de eerste 180 migranten is een test, zegt de Costa Ricaanse minister van Buitenlandse Zaken Manuel González. Centraal-Amerika heeft weinig met dit soort operaties. De betrokken landen overleggen op basis van de proef hoe het verder moet.

Aan de vlucht ging een complex diplomatiek proces vooraf, met Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico en Panama. In alle transitlanden naar de Verenigde Staten moeten Cubanen een visum kunnen voorleggen. Daardoor konden de gestrande migranten niet met een commerciële vlucht voortreizen.

Guatemala installeerde speciaal voor deze operatie een consulaat in Liberia. In Mexico belooft de overheid maatregelen om de Cubanen zo snel mogelijk naar het noorden te krijgen. De migranten krijgen daarvoor twintig dagen de tijd. Dat moet volstaan om de grens met de VS te bereiken, zegt de Internationale Organisatie voor Migratie, die alles regelt.

Automatisch een verblijfsvergunning

Cubanen die in de VS arriveren, krijgen automatisch een verblijfsvergunning. Vorig jaar werd de uittocht uit Cuba groter als gevolg van de dooi in de relaties tussen Havana en Washington. Veel Cubanen vrezen dat hun voorkeursbehandeling in de VS zal verdwijnen of veranderen.

De bekendste route van Cuba naar de Verenigde Staten gaat rechtstreeks van het eiland naar Florida, de meest zuidelijke punt van de VS. In de route die nu aan het licht is gekomen, maken de Cubanen een enorme omweg via Ecuador. In dit Zuid-Amerikaanse land arriveren ze per vliegtuig.

Van Ecuador is het in vogelvlucht nog 5000 kilometer naar de VS. Maar de routes van de mensensmokkelaars zijn veel langer, over land en over zee, via Colombia, de Grote Oceaan, Panama, Costa Rica, Nicaragua, Honduras en Mexico.

Sinds april 2014 kunnen Cubanen zonder beperking naar Ecuador reizen. Voordien hadden ze nog een uitnodigingsbrief nodig maar de Ecuadoraanse regering schrapte die verplichting. Eenmaal in Ecuador krijgen de Cubanen een toeristenvisum voor drie maanden.

Volgens de Costa Ricaanse migratiediensten zijn in 2014 ongeveer 13.000 Cubanen door het land gereisd op weg naar de VS.

Interne problemen

Volgens Carlos Cascante, directeur van de School voor Internationale Relaties van de Nationale Universiteit van Costa Rica, probeert Nicaragua met zijn stugge houding de aandacht af te leiden van interne problemen.

Het land bouwt een groot kanaal van de Atlantische naar de Grote Oceaan, maar de tegenstand is groot. Volgens een recente studie zal het milieu zware schade lijden door het 278 kilometer lange kanaal http://www.ipsnews.be/artikel/tegenstanders-kanaal-nicaragua-zien-ergste-vermoedens-bevestigd.