Polen voert Europees verzet tegen antipiraterijverdrag aan

Zaterdag kwamen enkele honderden Polen hun ongenoegen uiten voor het presidentieel paleis in Warschau. Dat was niets in vergelijking met de hevige straatprotesten die twee weken geleden duizenden mensen op de been brachten in de grote Poolse steden. Maar nu was de buit eigenlijk al binnen: de Poolse regering heeft de ondertekening van ACTA uitgesteld en wil eerst een publiek debat voeren.

Vrije meningsuiting

ACTA is ontworpen als internationale wetgeving voor namaakgoederen, generieke geneesmiddelen en online inbreuken op het auteursrecht. Het verdrag laat de Europeanen duidelijk niet koud. Zaterdag waren er demonstraties in bijna elke EU-lidstaat: vijftienduizend betogers in München, tienduizend in Berlijn, vierduizend in Sofia, tweeduizend in Praag en honderden in andere Europese steden.

Tegenstanders van het verdrag vrezen dat de vrije meningsuiting op het internet aan banden zal worden gelegd. "Het zal internetproviders dwingen om alle online communicatie in de gaten te houden en te censureren. In naam van trademarks en patenten zal ACTA ook de toegang tot generieke geneesmiddelen in arme landen bemoeilijken.", meent La Quadrature du Net, een organisatie die opkomt voor de rechten en vrijheden van burgers op het internet.

Werkloosheid

Het verzet tegen ACTA kwam in een stroomversnelling terecht toen de Europese Unie en 22 van haar lidstaten op 26 januari in Japan hun handtekening zetten onder het verdrag. Acht andere landen wereldwijd hadden hen dat al voorgedaan. Die week barstte in Polen de bom.

"Vooral de hoogopgeleide jeugd nam het de centrumrechtse regering van Donald Tusk kwalijk dat ze getekend had", zegt socioloog Gavin Rae van de Kozminski-universiteit in Warschau. "Voor hen is het internet geen hobby, maar een levenswijze. Ze gebruiken het om te communiceren, contacten te leggen, informatie te delen en het belangrijkste: om te werken."

Volgens Rae voelden de Poolse jongeren zich al verraden door de politieke elite van hun land, en was de ratificatie van ACTA de druppel die de emmer deed overlopen. "De werkloosheid in Polen is hoog en een op de drie werkt met een tijdelijk contract, om van de vele zelfstandigen nog maar te zwijgen. Vooral de jeugd is hier het slachtoffer van."

Duitsland

Elke EU-lidstaat moet het verdrag ratificeren voor de implementatie van de straffen die buiten de Europese wetgeving vallen. Als gevolg van de massale mobilisatie eind januari, schortte Tusk het ratificatieproces tijdelijk op en organiseerde hij op 7 februari een debat met artiesten, beleidsmakers en het brede publiek. Intussen ronselen activisten handtekeningen voor een referendum over ACTA. In Polen zijn daar 500.000 stemmen voor nodig.  

Tijdens de eerste twee weken van februari volgden regeringen in Centraal- en Oost-Europa het voorbeeld van Tusk, onder druk van het verzet tegen ACTA in hun eigen land. Opvallend: eind vorige week maakte ook Duitsland als eerste West-Europese land bekend dat het zal wachten op de beslissing van het Europese parlement, gepland in juni dit jaar.

Sommige EU-parlementsleden steunen de activisten al in hun protest. Ze zijn van plan om naar het Europese Hof van Justitie te trekken om ACTA te laten toetsen aan de Europese wetgeving. Deze procedure kan twee jaar aanslepen.