Willekeurige steun bedreigt wederopbouw Haïti

"Het doet er niet toe hoeveel geld je aanbrengt als je geen regering opzet die sterk genoeg is om beslissingen te nemen", zegt Martin Hartberg, auteur van het rapport From Relief to Recovery: Supporting Good Governance in Post-Earthquake Haiti. Volgens Hartberg moet de Haïtiaanse overheid versterkt worden en meer verantwoordelijkheid krijgen bij de verdeling van de inspanningen.

Crisis

De verkiezingen eind november betekenden voor Haïti een zoveelste crisis: duizenden kiezers konden geen stem uitbrengen, kandidaten beschuldigen elkaar van fraude en betwisten de resultaten. Een missie van de Organisatie van Amerikaanse Staten is de stemmen aan het hertellen, en een nieuwe stemronde is voorzien eind februari, hoewel het mandaat van de uittredende president René Préval maar tot 7 februari voorzien is.

"Er is politieke stabiliteit nodig, om donoren aan te zetten middelen vrij te maken. Er is nood aan een sterke regering die in staat is om cruciale beslissingen te nemen," zegt Hartberg.

Wie er ook in de nieuwe regering zal zetelen, de donoren en de honderden hulporganisaties op het terrein zullen moeten samenwerken met Haïtiaanse ambtenaren om hun middelen en inzet te kunnen vertalen naar succes op langere termijn.

Voor datzelfde doel was de Interim Haiti Recovery Commission (IHRC) opgericht, onder leiding van de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton en de Haïtiaanse eerste minister Jean-Max Bellerive. De commissie moest "de coördinatie verbeteren, de capaciteit van de staat verhogen en donoren en de regering dichter bij elkaar brengen", maar daar is ze volgens het Oxfam-rapport niet in geslaagd.

Ook de internationale gemeenschap is mede verantwoordelijk, zegt het rapport, omdat ze te weinig gedaan heeft om goed bestuur en effectief leiderschap in Haïti mee te helpen ontwikkelen. De aardbeving vernielde 28 van de 29 ministeries, en een jaar later blijven de capaciteit en de expertise van de overheid erg beperkt, zegt Hartberg.

Puin

Donoren, VN-instellingen en hulporganisaties proberen de overheid daarom compleet te omzeilen, maar dat leidt tot versnipperde hulp. Zo hebben veel donoren geld vrijgemaakt voor de bouw van traditionele woningen, maar is er nauwelijks aandacht of budget voor het ruimen van de naar schatting 20 miljoen kubieke meter puin. Het resultaat: na een jaar is nog maar 5 procent van het puin geruimd en is amper 15 procent van de tijdelijke woningen al gebouwd.

In plaats van de overheid te omzeilen, zouden donoren en hulporganisaties beter de zwakke staatsinfrastructuur mee helpen opbouwen met kennis en middelen, zegt Hartberg, omdat de manier waarop hulp verdeeld wordt op lange termijn even belangrijk is als de hulp zelf.

Niet alle overheidsdiensten lopen mank. Oxfam noemt de nationale watermaatschappij, delen van de ministeries van Volksgezondheid en Landbouw en veel lokale burgemeesters als voorbeelden van "instellingen die capabel zijn om een leidende rol te spelen in de wederopbouw."