“In het land van mijn dromen voelt elke dag als een nachtmerrie”

Zoals duizenden andere migranten uit Afrika en Azië ben ik eindelijk in het land van mijn dromen, Qatar. Ik wist dat werken hier zwaar zou zijn, maar ik hoopte op een fatsoenlijk leven en de mogelijkheid geregeld geld naar huis te kunnen sturen.

Ik stelde me voor dat ik, eenmaal daar, een glimp zou opvangen van het Italiaanse voetbalteam, mijn favoriet. Maar toen ik zag hoe Qatar arbeiders zoals ik, die werken aan de voorbereidingen van het WK voetbal in 2022, behandelt, was het enthousiasme verdwenen.

In het land van mijn dromen voelt elke dag als een nachtmerrie. De torenhoge werkloosheid in Kenia, mijn thuisland, drijft duizenden jongeren ertoe overzees naar werk te zoeken. Een vriend was naar Qatar vertrokken om te werken in de hospitality-industrie. Hij leek een goed leven te hebben. Dat, het feit dat er geen inkomstenbelasting betaald hoeft te worden en de belofte van medische zorg, trokken me hierheen.

Niet voor watjes

Mijn vriend zei dat werken in de Golf niet voor watjes is. Maar ik vroeg me af of het veel erger kon zijn dan in Kenia. Ik heb een bachelor cum laude en kon zelfs daarmee geen vast werk vinden in mijn thuisland. En ik had extra inkomsten nodig om mijn werk als freelance schrijver te ondersteunen.

Zo kwam ik bij een bemiddelaar die beloofde mijn visum en werkaanvraag te regelen voor een baan in de bewaking. Hij vroeg hier 1500 dollar voor. Dat is veel. Maar na rondvraag bleek dat alle Keniaanse migranten die naar Qatar vertrekken wervingskosten betalen voor een baan in Qatar.

Slecht georganiseerd en ondoorzichtig

Mijn ouders boden aan bij te springen. Daar waren ze financieel nauwelijks toe in staat, maar ze wilden me helpen mijn leven eindelijk in gang te zetten. Ze hebben hun hele leven hard gewerkt en moesten dit jaar verplicht met pensioen. Het is dus nu aan mij om voor mezelf te zorgen en anderen in de familie te steunen.

De bemiddelaar bleek slecht georganiseerd en ondoorzichtig te werken. Voor de vlucht die hij voor me regelde, moest ik eerst acht uur reizen. Ik had hem betaald om een baan als beveiliger te regelen. Nadat ik de betalingen daarvoor had gedaan, kreeg ik enkele uren voor mijn vertrek de papieren. Toen bleek uit het visum en contract dat het om schoonmaakwerk ging. Daar hoefde ik me geen zorgen om te maken; eenmaal in Qatar zou ik van baan kunnen wisselen.

Optimistisch blijven

Het vliegtuig steeg op in de duisternis en eindelijk kon ik aan mijn Qatarese droom beginnen. Ik werd begroet door een architectonisch meesterwerk, Hamad International Airport. Mijn leven kon nu beginnen, dacht ik. Mijn werkgever, die me zou ophalen op het vliegveld, was nergens te bekennen. Na talloze hectische telefoontjes, kreeg ik te horen dat ik een taxi moest nemen naar mijn verblijfadres.

In mijn kamer trof ik vier andere werknemers er heerste een bedrukte stemming. We spraken nauwelijks met elkaar. De accommodatie was uitgeleefd, zonder bedden, met gebruikte matrassen op de grond en vuile dekbedden waarin zich een insectenkolonie genesteld had. Ik besloot optimistisch te blijven en de volgende ochtend een gesprek aan te gaan met mijn werkgever over een andere baan.

Machtige werkgevers

Mijn werkgever luisterde naar mijn verhaal en bracht me voor een gesprek naar een plaatselijk beveiligingsbedrijf. Daar kreeg ik een contract aangeboden dat goed leek. Voor acht uur werk per dag, zou mijn maandsalaris 1500 Qatarese rial zijn (348 euro). Overwerk zou extra betaald worden en de werkgever zou zorg dragen voor huisvesting en gezondheidszorg.

In Qatar moet een migrant geschreven toestemming van zijn vorige werkgever hebben om van baan te veranderen, als er een contract is. Voor mij verliep dat soepel, maar andere migranten vertelden me dat ze daar veel meer moeite mee hadden. Werkgevers gebruiken hun macht vaak om werknemers uit te buiten.

Mijn nieuwe bedrijf gaf aan nooit toestemming te geven, als werknemers van baan wilden veranderen. Ik dacht daar niet lang over na, want ik was blij dat ik uit mijn vieze kamer weg kon en eindelijk geld kon verdienen. Achteraf gezien had ik dat beter wel kunnen doen.

Overvolle accommodaties

De juridische verwerking van mijn immigratiepapieren duurde een maand, die ik doorbracht zonder betaling. Toen ik eindelijk in de huisvesting van het bedrijf kon trekken, was ik klaar voor betere tijden. Dit huis was beter dan het vorige, maar voldeed nog steeds niet aan de minimumeisen. We zaten met z’n tienen in een volle kamer, deelden met vijftien personen een wc en met zestig personen een gezamenlijke keuken die gebouwd was voor een handvol mensen.

Vervolgens deed ik verschillende opdrachten en woonde ik op verschillende plaatsen. Op een bepaald moment sliep ik in de school die ik bewaakte. De afgelopen maand deelde ik een kamer met vijf andere mannen die ook voor mijn bedrijf werken. Een tijdje lekte water uit de airco op onze bedden.

Vertraagde betalingen

Wat betreft de werkomstandigheden, de vier uren die ik elke dag overwerk, zie ik niet terug op mijn salarisstrook. Ik werk zeven dagen per week, het loon wordt soms met drie maanden vertraging uitbetaald en gedurende die tijd krijgen we ook geen vergoeding voor het eten.

Mijn salaris van maart kwam in juni binnen, dat van april in juli. Dat van mei, juni en juli moet nog volgen. Elke dag dat mijn salaris later binnenkomt, maak ik meer schulden, want ik stuur elke maand 1000 rial (230 euro) naar huis en ik leen geld om eten te kunnen betalen.

Ik ben hier nu langer dan zes maanden, maar heb nog geen Qatarese identiteitskaart, wat verplicht is voor migranten. Andere migranten zeggen dat het acht tot tien maanden duurt, voordat het bedrijf identiteitskaarten verstrekt. Zonder kaart kan ik geen klacht indienen bij het ministerie van Arbeid; ik kan zelfs mijn huis niet uit zonder het risico te lopen gearresteerd te worden.

Zeven dagen per week

Sinds ik met werken begon, heb ik nog geen dag vrij gehad. Een vrije dag kost me 50 rial (3,25 euro). Ik ben dringend toe aan een paar dagen vrij, want de vermoeidheid slaat toe. Maar ik heb ook dringend mijn volledige salaris nodig, om alle kosten te kunnen dekken en toe te werken naar een fatsoenlijk leven.

Mijn opdrachten zijn heel verschillend. Ik heb gewerkt bij hotels, kantoren en scholen. Momenteel sta ik twaalf uur per dag buiten bij een hotel in een betere buurt. Ik regel het verkeer, doe mijn rondes en begeleid gasten die informeren of er kamers beschikbaar zijn. De felle zon van het Midden-Oosten maakt het werk zwaarder.

Covid-19

Na vijf maanden kreeg ik mijn zorgkaart. Al die tijd was ik tijdens een wereldwijde pandemie in een land waar ik geen recht op zorg had. Dat mijn bedrijf weinig doet aan bescherming van werknemers tegen besmetting, verergert de situatie. Slechts af en toe krijgen we handschoenen en mondmaskers. Personeel van het hotel leent ons soms maskers. Gelukkig ken ik maar één persoon die covid-19 heeft gehad, een supervisor bij het hotel waar ik eerder werkte.

Mijn collega’s moedigen me aan als ik er even doorheen zit. Werknemers hebben hier dagelijks met uitdagingen te maken. De regering spreekt over hervorming van de arbeidswetgeving, maar het lijkt erop dat dat alleen op papier is. Arbeiders hebben het zwaar en foute werkgevers komen weg met hun slechte gedrag.

De kloof tussen de klassen is groot in Qatar. Het is een van de rijkste landen ter wereld, maar het loopt op de brandstof die de migranten leveren. De uitbuiting en onderdrukking eisen mentaal en fysiek hun tol, maar de motivatie om een beter leven te bereiken, houdt ons gaande.

Het WK voetbal in 2022 is ook een netelige zaak. Zelfs de grootste en meest spectaculaire stadions rechtvaardigen de slechte behandeling van de werknemers niet.

Overwerkt, onderbetaald en geen sociaal vangnet: ik heb een valse keuze. Dit accepteren of teruggaan naar Kenia, verslagen en met schulden.

Uit privacy- en veiligheidsoverwegingen is de naam van de auteur weggelaten.