Corona en coup vormen een verwoestend duo in Myanmar

Het ingestorte gezondheidssysteem van het Zuidoost-Aziatische land kan de toevloed aan covid-19-patiënten niet meer aan. Er is een nijpend zuurstoftekort in zowat heel Myanmar. Sommige hospitalen moeten mensen weigeren.

Door de politieke crisis koesteren mensen bovendien argwaan tegenover de (gezondheids)autoriteiten. Volkswoede over de coup en angst om als medestander van het regime gezien te worden, houden velen weg van de ziekenhuizen. Die staan immers onder controle van de regerende militaire junta.

Druppel op een hete plaat

Resultaat: het aantal dagelijkse covid-19-doden is exponentieel gestegen, van gemiddeld 13 per dag in het begin van deze maand naar 398 op 1 augustus. De helft van alle sterfgevallen door corona in Myanmar vond in de afgelopen maand plaats. Tot nu toe zijn er slechts 3,37 miljoen vaccindoses toegediend, een druppel op een hete plaat voor de 54,4 miljoen inwoners van het land.

De escalerende gezondheidscrisis valt niet los te zien van de politieke situatie. Myanmar verkeert in chaos sinds het leger de macht heeft gegrepen en de verkozen burgerregering onder leiding van Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi heeft afgezet.

Op dit moment moeten veel ziekenhuizen het doen zonder hun personeel dat de zogeheten “regering van nationale eenheid” steunt. Dat is een paraplu waaronder de tegenstanders van de militaire machthebbers zich hebben verenigd. In de praktijk gaat het voornamelijk om een ondergrondse verzetsbeweging tegen de junta, met een buitenlandse vertakking van bannelingen van de afgezette burgerregering.

Virus als wapen

Mensenrechtenorganisaties zeggen dat de militaire junta het virus “als wapen gebruikt”. Het viseert namelijk gezondheidspersoneel dat is aangesloten bij de anti-coup-beweging. Zo heeft het leger sinds zijn machtsgreep al arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen minstens 400 artsen en 180 verpleegsters. Ze worden beschuldigd van het steunen van en deelnemen aan een beweging van “burgerlijke ongehoorzaamheid”.

Volgens Insecurity Insight, dat conflicten over de hele wereld in het oog houdt, zijn er sinds 1 februari minstens 157 gezondheidswerkers gearresteerd. Volgens de onafhankelijke organisatie hebben veiligheidsdiensten bovendien vijfentwintig zorgverleners gedood en veertig verwond.

Open brief

Een groep van zestien humanitaire hulporganisaties waarschuwt in een gezamenlijke open brief voor de “escalerende humanitaire catastrofe in Myanmar, veroorzaakt door een torenhoog aantal coronagevallen en wijdverbreid geweld”.

“Zorginstellingen van Kachin en Mandalay tot Yangon blijven gesloten omdat gezondheidswerkers worden geconfronteerd met geweld en bedreigingen”, aldus de verklaring.

“De gemeenschappen waarmee we werken zijn wanhopig”, zegt Laura Marshall, landelijk directeur van de Norwegian Refugee Council in Myanmar, een ngo die hulp verleent aan de 220.000 intern ontheemden in het land. “Ze zijn op sterven na dood. Deze bevolking heeft veilige en eerlijke toegang tot humanitaire hulp en gezondheidszorg nodig, en wel onmiddellijk.”