Inheemse Mexicanen verzetten zich tegen windmolens

"Ze bedreigen ons, beledigen ons, houden ons in de gaten, blokkeren de weg", zegt Isabel Jiménez. "We willen hier geen windmolens meer. Ze moeten deze zone respecteren. Het zijn de laatste terreinen die overblijven voor ons."

De 42-jarige Jiménez woont in Juchitán, in het zuiden van Mexico. Ze beoefent er traditionele geneeskunde bij de Zapoteken, een inheemse bevolkingsgroep. Ze vreest dat de windmolens onder meer schade toebrengen aan de medicinale planten die zo belangrijk zijn voor haar beroep.

Het project Energía Eólica del Sur (Windenergie van het Zuiden) van het gelijknamige bedrijf beoogt de bouw van een enorm windmolenpark, met een vermogen van bijna 400 megawatt. Jiménez maakt deel uit van de Volksvergadering van de Bevolking van Juchitán. Die werd in 2013 opgericht naar aanleiding van de komst van windenergieprojecten naar de streek.

Niet fatsoenlijk geconsulteerd

De inheemse bevolking vreest niet alleen ecologische, sociale en economische schade. Ze zegt ook niet fatsoenlijk geconsulteerd te zijn en heeft daarom een zaak aangespannen tegen de overheid; binnenkort volgt de uitspraak.

Volgens conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en de VN-verklaring over de Rechten van Inheemse Volken moeten landen inheemse volken uitvoerig en voorafgaandelijk raadplegen over projecten die hun ontwikkeling en habitat aanbelangen. Mexico ratificeerde beide verdragen.

Snellere consultering

In november begon een technisch comité met vertegenwoordigers van verschillende overheden met de consultering van omwonenden in Juchitán. Maar in april sloot het die fase al af, ook al hadden de gemeenschappen hun onvrede geuit over de manier van werken.

"Er was geen sprake van vrije, voorafgaande en geïnformeerde consultering", zegt advocaat Antonio López van de organisatie Proyecto de Derechos Económicos, Sociales y Culturales (Project voor Economische, Sociale en Culturele Rechten), die veel gemeenschappen in dit gebied adviseert. "Daar hebben we problemen mee. Men wil deze processen versnellen en een bepaald type van raadplegingen doordrukken die de projecten goed uitkomen. "

Energiehervorming

De bezorgdheid is groot omdat er veel andere energieprojecten zitten aan te komen.
Vorig jaar keurde het Mexicaanse parlement een grondige energiehervorming goed. Daardoor zijn er nu veel meer mogelijkheden voor privébedrijven, ook uit het buitenland.

Burgerorganisaties zeggen dat veel geplande energieprojecten op inheems terrein komen. Daardoor zijn raadplegingen meer dan ooit noodzakelijk, zeggen ze.

Sinds januari houden leden van het Rarámurivolk, in het noordelijke deelstaat Sinaloa, de constructie van een gasleiding tegen. Ze eisen dat er eerst een vrije, voorafgaande en geïnformeerde consultering komt.

Hetzelfde gebeurt in een andere noordelijke deelstaat, Sonora, waar leden van het Yaquivolk de bouw van een waterleiding tegenhouden. In Oaxaca moesten inheemse Mexicanen zich tot de rechtbank wenden om gehoord te worden door de Nationale Watercommissie over het gebruik van waterbronnen op hun terreinen.

Long

Energía Eólica del Sur, dat tot 2013 Mareña Renovables heette, probeerde aanvankelijk een windmolenpark van 396 megawatt te bouwen in San Dionisio del Mar (Oaxaca) aan de kust van de Grote Oceaan. Het project liep vast na vonnissen ten voordele van de plaatselijke bevolking. Energía Eólica trok daarop naar Juchitán.

Juchitán bevindt zich op Tehuantepec, een 200 kilometer brede landengte die als de long van de Mexicaanse windenergieprojecten wordt beschouwd. Er zijn al 21 windparken gerealiseerd, waarvan 12 in Juchitán.

Hernieuwbare energie is in Mexico goed voor 7 procent van de totale productie, de grote waterkrachtcentrales niet meegerekend. Windenergie levert jaarlijks 2551 megawatt. Tegen 2020 moet dat 15.000 megawatt worden.

Op 120 miljoen Mexicanen zijn er 11 miljoen inheemse inwoners, verdeeld over minstens 54 volken. Deze cijfers van het Nationaal Instituut voor Statistieken zijn volgens velen een onderschatting, omdat ze enkel Mexicanen tellen die ouder zijn dan vijf en een voorouderlijke taal spreken.