Finland gastheer wapenconferentie Midden-Oosten

Het langverwachte besluit werd aangekondigd door VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon en de regeringen van Rusland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Het is een stap vooruit in een moeizaam proces dat al loopt sinds Egypte in 1990 voor het eerst het idee opperde om massavernietigingwapens in het Midden-Oosten uit te bannen.

Ontwapeningsgroepen zijn blij met het besluit en de keuze van Finland als gastheer. "Maar dat die keuze nu pas gemaakt is, doet de vraag rijzen of het logistiek gezien nog wel mogelijk is zo'n complexe conferentie te organiseren in 2012", zegt Anne Penketh, programmadirecteur in Washington van de British American Security Information Council (Basic).

"Toch is de conferentie een heel belangrijke stap vooruit, vooral als Iran en Israël bereid zijn aan dezelfde tafel hun wederzijdse veiligheidskwesties te bespreken", zegt ze. 

Daryl Kimball, directeur van de Arms Control Association, noemt het besluit een erg goede ontwikkeling. "De volgende stap is te verzekeren dat alle belangrijke partijen in de regio aanwezig zijn en een constructieve bijdrage leveren." Iets wat allerminst zeker is, zegt hij.

Kimball hoopt op "het begin van een praktische dialoog" tussen de landen over nucleaire, chemische en biologische wapens.

Duurzame vrede

In 1995 werd, voortbordurend op een voorstel van Egypte in 1990, voor het eerst officieel opgeroepen tot een zone vrij van massavernietigingswapens in het Midden-Oosten. Dit gebeurde tijdens een reviewconferentie over het Non-proliferatieverdrag. Pas in 2010 kwamen de betrokken landen overeen een proces in te gaan om dat doel te bereiken.

Een van de stappen waar overeenstemming over werd bereikt, was het houden van een conferentie in 2012. Rusland, Groot-Brittannië, de VS en de VN namen de leiding bij die plannen.

Een Midden-Oosten zonder massavernietigingswapens is volgens Kurtis Cooper, plaatsvervangend woordvoerder van de Amerikaanse missie bij de VN, een haalbaar doel. "Maar het zal niet van de ene op de andere dag gebeuren."

"We erkennen dat dit doel alleen bereikt kan worden in de context van duurzame vrede in het Midden-Oosten, en als Iran en Syrië volledig meewerken aan de bestaande internationale overeenkomsten."

Ook de actuele politieke situatie kan de conferentie beïnvloeden. "Praktische zaken" zoals de Arabische Lente en het door de VS veronderstelde Iraanse complot om de Saoedische ambassadeur in de VS te vermoorden, kunnen het proces hinderen, zegt Penketh. "Deze conferentie opereert niet in een vacuüm."