Australië wil asielzoekers in Oost-Timor laten wachten

De Australische minister voor Migratie Chris Bowen verbleef deze week in Oost-Timor, Indonesië en Maleisië waar hij een regionale aanpak onderzoekt voor de aanhoudende stroom aan asielzoekers die per boot naar Australië trekken. In 2010 onderschepten de Australische autoriteiten meer dan honderd boten met vluchtelingen. Veel asielzoekers zouden aanzienlijke sommen hebben betaald aan mensensmokkelaars voor de reis naar Australië, vaak opeengepakt in gammele sloepen.

Hoewel de uitwerking van een kader voor deze regionale aanpak nog maar in een eerste fase zit, staat de oprichting van een offshore regionaal centrum centraal. Dat centrum zou gefinancierd worden door Canberra. Het Oost-Timorese parlement heeft in juli het Australische voorstel om zo'n centrum op haar grondgebied neer te planten verworpen. Maar volgens de regering van premier Gillard blijft er interesse bij de machthebbers in Oost-Timor. Beide regeringen mikken op een finaal voorstel begin 2011.
Stap achteruit
 
Intussen volgen Australische vluchtelingenorganisaties de zaak op de voet. "Een regionale aanpak kan een stap vooruit zijn, als het mogelijkheden biedt om mensen te beschermen, zodat ze zich niet tot mensensmokkelaars hoeven te wenden", verklaart Kate Gauthier van de Australische Vluchtelingenraad, een koepel die 130 Vluchtelingen- en asielzoekerorganisaties verenigt.
 
Toch denkt Gauthier ook dat een centrum in Oost-Timor een terugkeer naar het beleid uit het verleden kan inluiden. "Als ze een alternatief zoeken voor de 'Pacific Solution' waarbij we gewoon mensen wegsturen, van Australië wegleiden, dan betekent dat een zeer grote stap terug." De zogenaamde Pacific Solution was een maatregel van de conservatieve regering van Johan Howard in 2001. Toen werden asielzoekers die buiten de Australische migratiezone werden gevat, naar opvangcentra op de Papoea-Nieuw-Guinese eilanden Nauru Manus gestuurd.

Onder premier Kevin Rudd werd dit beleid van tafel geveegd. Maar de aankomst van asielzoekers per boot en hun behandeling blijft een heet politiek hangijzer in Australië. Maar activisten vragen zich af of het probleem van het aantal asielzoekers in Australië niet overtrokken is. Het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN toont aan dat Australië 6.206 nieuwe asielaanvragen krijgt op 1,18 miljoen wereldwijd. Dat is amper 0,5 procent.

Onwettig

Het feit dat het geplande centrum in Oost-Timor er opnieuw kan toe leiden dat Australië asielzoekers naar een ander land zendt om hun aanvraag af te wachten, is "onwettig", volgens professor Graham Thom van Amnesty International in Australië.

"Het onvrijwillig overbrengen naar een derde land als mensen zich reeds binnen de Australische jurisdictie bevinden, druist in tegen het principe van asielzoeken, zoals dat werd opgenomen in de Internationale Verklaring van de Mensenrechten en in de Vluchtelingenconventie", schreef Thom woensdag op zijn blog.